پزشکان گیل

جایزه‌ی نوبل صلح امسال را باراک اوباما نصیب خود کرد. کمیته‌ی نروژی جایزه‌ی نوبل وی را به‌خاطر آن‌چه «تلاش‌های فوق‌العاده‌اش در تقویت دیپلماسی و همکاری میان ملل» ‌خواند، مستحق دریافت جایزه‌ی نوبل دیده و به «نگاه و رفتار اوباما در جهت تحقق یک جهان بدون سلاح‌های هسته‌ای» اشاره کرده است. بیانیه‌ی این کمیته در ادامه آورده است:
اوباما، به‌عنوان یک رییس جمهور، فضای کاملاً جدیدی در سیاست ایجاد کرده است. دیپلماسی چندگانه، با تاکید بر نقشی که سازمان ملل متحد و دیگر سازمان‌های بین‌المللی می‌توانند بازی کنند، جایگاه اصلی خود را بازیافته است. گفت‌و‌گو و مذاکره به‌عنوان راه حل حتی دشوارترین بحران‌های جهانی ترجیح داده می‌شود. تصور جهانی بدون تسلیحات هسته‌ای با قدرت تمام کلیه‌ی مذاکراتی را که در راستای خلع سلاح و کنترل تسلیحات صورت می‌گیرد برانگیخته است. به‌لطف پیشگامی اوباما، هم‌اکنون آمریکا نقش سازنده‌تری در رویارویی با چالش‌های بزرگ آب و هوایی که جهان با آن روبه‌رو شده به‌عهده گرفته است. دموکراسی و حقوق ‌بشر در حال تقویت‌اند.
تا کنون کمتر کسی به‌اندازه‌ی اوباما توجه جهان را به خود جلب ساخته و مردمان را به آینده‌ای بهتر امیدوار کرده ‌است. دیپلماسی او بر این مفهوم بنا شده است که آنانی که جهان را رهبری می‌کنند باید با توجه به ارزش‌ها و گرایش‌هایی گام بردارند که اکثریت مردم جهان به آن‌ها باور دارند.
این در حالی است که مورگان چانگرای، نخست‌وزیر زیمبابوه‌ و هو جیا، از اپوزیسیون دولت چین، به‌همراه ۲۰۲ نفر دیگر کاندیدای نوبل صلح بودند. اما به‌جای همه‌ی این افراد، این کمیته جایزه را به باراک اوبامایی داد که تنها دو هفته پیش از پایان ثبت‌نام کاندیداتوری این جایزه به ریاست ‌جمهوری رسید و حالا کمتر از یک سال از ریاستش می‌گذرد. واکنش‌ها به این جایزه کاملاً متفاوت بود، تا جایی که برخی آن را نه «نوبل صلح» که «نوبلی به امید صلح» خواندند، اما چیزی که برای ما ایرانیان اهمیت بسیار دارد این است که به‌نظر می‌رسد در شرایطی که سه گزینه‌ی مذاکره، تحریم و حمله‌ی نظامی روی میز ریاست جمهوری آمریکا قرار دارد، این نوبل می‌تواند تا حدودی دست اوباما را برای انتخاب گزینه‌ی سوم ببندد.

باراک اوباما، متولد ۱۹۶۱، آمریکا

واکنش‌ها
کمیته‌ی نروژی جایزه‌ی صلح نوبل در جواب این حرف که این جایزه برای اوباما بسیار زود است، چنین گفت: «ما این جایزه را به وی دادیم تا بدین روش، حمایت خود را از کارهایی که باراک اوباما قصد انجامش را دارد، اعلام کرده باشیم.»
محمد البرادعی، رییس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نیز چنین واکنش نشان داد: «اوباما در کمتر از یک سال نگاه همگان را به جهان عوض کرد و امید به صلح را برای جهانیان دوباره زنده کرد.»
در این میان منوچهر متکی درباره‌ی اهدای نوبل صلح به رییس جمهور آمریکا گفت: «اگر این جایزه عامل تشویق کننده‌ای برای نفی عملی سیاست‌های جنگ‌طلبانه‌ و یک‌جانبه‌گرایانه‌ی دولت‌های پیشین آمریکا و رویکردی مبنی بر صلح عادلانه باشد، مخالفتی با آن نداریم.»

کسانی که نوبل نگرفتند
نیویورک تایمز با انتشار فهرستی از حقایق ناگفته و کمتر دانسته‌ی جوایز نوبل به شرح حواشی مهم‌تر از اصل این جایزه پرداخت.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از نیویورک تایمز، در صدر این مقاله یادی از مهاتما گاندی اسطوره و نماد آزادی و مبارزه با استعمار قرار دارد که در تاریخ نوبل ۵ بار برای دریافت جایزه‌ی صلح نوبل نامزد شد. گاندی به‌خاطر مبارزه‌ی مداوم برای آزادی کشورش و در عین‌حال تلاش بی‌وقفه برای زدودن زنگار خشونت از چهره‌ی جامعه‌ی کثیرالادیان هند همیشه مورد توجه آکادمی نوبل بود و از جمله در همان سال ۱۹۴۸ که ترور شد نامزد دریافت نوبل صلح بود اما آکادمی نوبل در کمال حیرت هیچ‌گاه این جایزه را به او نداد.
شاید بر همین مدار بود که وقتی در سال ۱۹۷۳ جایزه‌ی صلح نوبل به لودوک تو، سیاستمدار ویتنامی رسید، او از دریافت آن سر باز زد و در صحبت‌های صریحی گفت: «در کشور من صلحی وجود ندارد.» این سخنان در اوج بحران ویتنام و در شرایطی گفته شد که لودوک تو و هنری کیسینجر به‌خاطر تلاش برای خاموش کردن آتش جنگ ویتنام به‌صورت مشترک برنده‌ی جایزه‌ی صلح شده بودند اما تو با رد جایزه توجه جهانیان را به ضربه‌ی جبران‌ناپذیر این جنگ بر چهره‌ی کشور خود جلب کرد.
دیگر چهره‌ی جهانی که به دلایل سیاسی از دریافت جایزه‌ی نوبل طفره رفت ژان پل سارتر، فیلسوف بزرگ فرانسوی است که در سال ۱۹۶۴ نوبل ادبیات را هم به‌روال عادت خود در رد جوایز و افتخارات سازمان‌های ادبی و فرهنگی نپذیرفت. این حرکت در آن سال‌ها نوعی اعتراض به رگه‌ی نامرئی اندیشه‌های سرمایه‌داری- که معاصران سارتر در عناوین و افتخارات رسمی تشخیص می‌دادند- به‌شمار می‌رفت.
آلمان نازی هم در فاصله‌ی سال‌های ۱۹۳۶ تا زمان سقوط هیتلر جایزه‌ی نوبل را تحریم کرده بود و دولت این کشور به برندگان این جایزه از جمله برندگان نوبل شیمی و پزشکی اجازه‌ی سفر به استکهلم و دریافت جایزه را نمی‌داد. کارل فون اوسیتسکی، ریچارد کوهن، آدولف بوتنانت و گرهارد دوماگ مجبور شدند تا سال ۱۹۴۶ صبر کنند و پس از شکست آلمان و مرگ هیتلر برای دریافت جایزه به سوئد بروند.
نکته‌ی آخری که نیویورک تایمز در مورد جوایز نوبل به آن پرداخته مردانه بودن دنیای نوبل است. کمتر از ۵ درصد جوایز نوبل تا کنون به زنان تعلق گرفته و در عرصه‌ی فیزیک تنها ماری کوری و ماریا گوپارت مایر موفق به دریافت نوبل شده‌اند.

اسلو، ۹ اکتبر ۲۰۰۹
کمیته‌ی نروژی جایزه‌ی تصمیم گرفته است جایزه‌ی صلح نوبل را در سال ۲۰۰۹ اهدا کند به
رییس جمهور باراک اوباما (Barack Obama)
به پاس تلاش‌های فوق‌العاده‌اش در تقویت دیپلماسی و همکاری میان ملل