پزشکان گیل

نوبل پزشکی امسال هم از آن نوبل‌های بسیار به‌حق اما بی‌اندازه دیرهنگام بود، عین همان نوبل ادبیاتی که به یوسا داده شد. انگار طی سال گذشته روح پریشان آلفرد نوبل سراغ اعضای کمیته‌های اهدای جوایز آمده و وجدان خفته‌ی آنان را از خواب پرانده باشد.
پدر بچه‌های آزمایشگاهی نزدیک سه سال پیش در یک نظرسنجی از چهار هزار شهروند انگلیسی، به‌عنوان یکی از ۱۰۰ نابغه‌ی (Genius) در قید حیات جهان برگزیده شد. به این مناسبت گزارشی تهیه کرده بودم با عنوان «ادواردز در باشگاه نوابغ» که در شماره‌ی دوم دوماهنامه‌ی تخصصی «طب باروری» (شهریور ۸۷) منتشر شد. حالا که ادواردز بالاخره نوبل خود را گرفته است، بخشی از آن گزارش را که به زندگی و کارنامه‌ی او می‌پرداخت، در این ویژه‌نامه تقدیم می‌کنم:

رابرت جی. ادواردز، متولد ۱۹۲۵، بیتلی، انگلستان به‌همراه لزلی و لوییز براون و کامرون (پسر لوییز)، ۲۰۰۸

رابرت جفری ادواردز (Robert Geoffrey Edwards)، فیزیولوژیست انگلیسی، پیشگام طب نوین باروری و به‌ویژه لقاح آزمایشگاهی (IVF) است. او در ۲۷ سپتامبر ۱۹۲۵ در لیدز متولد شد، در سال ۱۹۴۴ دوران متوسطه را در دبیرستان مرکزی منچستر به پایان برد و در این سال که جهان در تب جنگ دوم جهانی می‌سوخت برای گذراندن دوره‌ی سربازی به ارتش بریتانیا پیوست. این دوره چهار سال طول کشید و رابرت جوان را به فلسطین، اردن، مصر و عراق کشاند. از سال ۱۹۴۸ تا ۱۹۵۱ تحصیلاتش را در مقطع لیسانس در رشته‌ی کشاورزی دانشگاه «بنگور» ولز پی گرفت و سپس در «موسسه‌ی ژنتیک حیوانی» دانشگاه ادینبورگ به تحصیل پرداخت. در سال ۱۹۵۵ از این دانشگاه دکترا گرفت و به ادامه‌ی تحصیل در مقطع فوق دکترا، ابتدا در همان دانشگاه و سپس در «موسسه‌ی تکنولوژی کالیفرنیا» در امریکا مشغول شد. در سال ۱۹۵۸ به انگلستان بازگشت و نخست در «موسسه‌ی ملی تحقیقات پزشکی» لندن و سپس در دپارتمان بیوشیمی دانشگاه گلاسکو به کار پرداخت و سرانجام در سال ۱۹۶۳ به دانشگاه کمبریج پیوست.

رویان‌های در حال رشد انسانی در محیط آزمایشگاه (از چپ به راست): تخم بارور، مرحله‌ی ۸ سلولی، چسبندگی سلولی، مورولای فشرده، بلاستوسیت، لانه‌گزینی

باروری انسانی

ادواردز در حدود سال ۱۹۶۰ مطالعه روی باروری انسانی را آغاز کرده بود. او این مطالعه را در دانشگاه کمبریج ادامه داد که زمینه‌ای برای موفقیت‌های بعدی شد، چنان‌که در سال ۱۹۶۸ می‌توانست تخمک انسانی را در آزمایشگاه بارور سازد. اما برای عملی ساختن ایده‌ی تولد نوزاد آزمایشگاهی، نیاز داشت ابتدا به روشی تخمک را از تخمدان بیرون کشد و تکنیک لاپاروسکوپی که به‌تازگی رواج می‌یافت، همان «روش» مورد نیاز بود. ادواردز در همین سال همکاری‌اش را با پاتریک استپتو (Patrick Steptoe)، به‌عنوان جراح زنان و لاپاروسکوپیست آغاز کرد

استپتو متولد ۹ ژوئن ۱۹۱۳ در آکسفورد انگلستان، در سال ۱۹۳۹ در دانشگاه پزشکی بیمارستان «سنت جورج» لندن تحصیلات پزشکی خود را به پایان برده و او نیز با شروع جنگ دوم جهانی راهی جبهه‌های جنگ شده بود. در دوران جنگ کشتی‌ای که استپتو در آن خدمت می‌کرد غرق شد و او به اسارت نیروهای ایتالیایی افتاد. استپتو پس از پایان جنگ به ادامه‌ی تحصیل در رشته‌ی زنان و زایمان پرداخت، از سال ۱۹۵۱ در بیمارستان عمومی اولدهام آغاز به کار کرد و تکنیک جدید لاپاروسکوپی را از رائول پالمر (Raoul Palmer) فرانسوی، از آغازگران لاپاروسکوپی و پیشگام لاپاروسکوپی زنان، فرا گرفت. استپتو در سال ۱۹۶۷ کتابی درباره‌ی کاربرد لاپاروسکوپی در بیماری‌های زنان تالیف کرد که سبب شد رابرت ادواردز با او تماس بگیرد و از او بخواهد در پروژه‌ی لقاح آزمایشگاهی (IVF) همکارش باشد.

نمای میکروسکوپ الکترونی از IVF؛ یک سوزن (راست) اسپرم را به‌داخل تخمک (وسط) تلقیح می‌کند. نقش پیپت (چپ) ثابت نگاه داشتن تخمک تا پایان تلقیح است.

ادواردز محیط کشت انسانی را برای لقاح و رشد اولیه‌ی رویان آماده ساخت و استپتو با استفاده از لاپاروسکوپی اووسیت مورد نیاز را از تخمدان بیماران مبتلا به ناباروری لوله‌ای بیرون کشید تا در محیط کشت ادواردز با اسپرم لقاح یابد. این تلاش‌ها از آغاز با مخالفت‌ گسترده‌ی دانشمندان دیگری روبه‌رو بود که به بی‌خطر بودن و کارآیی این روش خوش‌بین نبودند.

ادواردز و استپتو تولد لوییز را جشن می‌گیرند؛ ۱۹۷۸

ولی تولد لوییز براون (Louise Brown) در ساعت ۲۳ و ۴۷ دقیقه‌ی ۲۵ جولای سال ۱۹۷۸ (۴ مرداد ۱۳۵۷) در «بیمارستان عمومی اولدهام» نقطه‌ی عطف دیگری در تاریخ پزشکی شد: دختربچه‌‌ای که نتیجه‌ی یک IVF موفق بود و با تولدش راهی نو پیش پای زوج‌هایی گشوده شد که تاکنون از موهبت بچه‌دار شدن بی‌بهره بودند.

دستاوردهای IVF
پیشرفت‌های تکنولوژیک جدید بر میزان بارداری در جهان افزوده است. تخمین زده می‌شود تنها در سال ۲۰۰۴ حدود ۵/۱ میلیون کودک با استفاده از روش IVF متولد شده باشند. انقلابی که ادواردز و استپتو به‌پا کردند، به پیشرفت‌های جدیدی چون تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI) و سایر روش‌های کمک‌باروری، بیوپسی رویان و تشخیص پیش از تولد بیماری‌ها (PGD) و پژوهش روی سلول‌های بنیادی انجامیده است. در سال‌های بعد ادواردز و استپتو درمانگاه Bourn Hall را تاسیس کردند که به مکانی برای پیشرفت روش‌های کمک‌باروری و تربیت متخصصان جدید تبدیل شد.
استپتو که روز ۲۱ مارس ۱۹۸۸ درگذشت، در سال ۱۹۸۰ اولین جراحی بود که لاپاروسکوپی را در اتاق عمل و تحت شرایط استریل به‌کار می‌برد. ادواردز زنده است و همچنان به فعالیت‌های خلاقه‌ی خود ادامه می‌دهد. او در سه دهه‌ی اخیر جوایز، نشان‌ها و دکتراهای افتخاری متعددی از دانشگاه‌ها و مجامع علمی معتبر جهان دریافت کرده است که درج فهرست آن‌ها نیاز به چند صفحه‌ی جداگانه دارد. او از سال ۲۰۰۰ ویراستار ارشد مجله‌ی Reproductive BioMedicine Online است.

اعلام خبر تولد لوییز، ۱۹۷۸

برخی از منابع:
telegraph.co.uk
en.wikipedia.org/wiki
reproduction.med.duth.gr
todayinsci.com
jamd.com
invent.org/hall_of_fame
inspirationfestival.com
sciencespectrumonline.com
supertouchart.com

۴ اکتبر ۲۰۱۰
مجمع نوبل موسسه‌ی کارولینسکا امروز تصمیم گرفته است جایزه‌ی فیزیولوژی یا پزشکی نوبل را در سال ۲۰۱۰ اهدا کند به:
رابرت جی. ادواردز (Robert G. Edwards)
دانشگاه کمبریج، کمبریج، انگلستان
به‌ پاس ابداع لقاح آزمایشگاهی.

بی‌بی‌سی فارسی: کمیته‌ی اهدای جایزه‌ی نوبل پزشکی، در حالی جایزه‌ی امسال را به دکتر ادواردز اختصاص داد که او بر اثر کهولت سن و بیماری قادر نبود در مراسم دریافت جایزه‌ی خود سخنرانی کند.

لوییز و لزلی براون، ۱۹۷۸

لوییز براون، که اکنون ۳۲ سال دارد و نخستین کسی است که بر اثر لقاح مصنوعی به‌دنیا آمد، در رابطه با اختصاص جایزه‌ی نوبل به دکتر ادواردز می‌گوید: «من و مادرم بسیار خوشحالیم که این جایزه به یکی از پیشگامان درمان نازایی و لقاح مصنوعی اهدا می‌شود؛ کسی که شایسته‌ی دریافت این جایزه است.»

بی‌بی‌سی فارسی: یک مقام رسمی واتیکان از اعطای جایزه‌ی نوبل پزشکی به رابرت ادواردز انتقاد کرد. ایگناسیو کاراسکو دا پاولا، رییس آکادمی حق حیات در واتیکان، گفت: «این جایزه به‌معنای بی‌اعتنایی به مسایل اخلاقی نازایی است.»
وی افزود: «لقاح مصنوعی نابودی جنین‌های انسانی زیادی را در پی داشته است.»
آقای ادواردز ۸۵ ساله، که از او به‌عنوان «پدر لقاح مصنوعی» نیز یاد می‌شود، نخستین تلاش‌های خود برای درمان نازایی را در دهه‌ی ۵۰ میلادی آغاز کرد و با تولد نخستین نوزاد حاصل از لقاح مصنوعی در اواخر دهه‌ی ۷۰، رویای درمان نازایی را به واقعیت نزدیک کرد.
از سال ۱۹۷۸ تاکنون حدود ۴ میلیون کودک از طریق لقاح مصنوعی به‌دنیا آمده‌اند.
آقای کاراسکو گفت لقاح مصنوعی «فصل نوین و مهمی در حوزه‌ی بازآفرینی بشر» بوده است. وی افزود اما انتخاب کمیته‌ی نوبل «کاملاَ بی‌جا» بوده است زیرا این او بود که بازار بزرگی برای تخمک انسانی ایجاد و فریزرها را پر از جنین کرد.
کاراسکو به خبرگزاری ایتالیایی انسا گفت: «در بهترین حالت، جنین‌ها به رحم منتقل می‌شوند، اما بیشتر آن‌ها احتمالاً از بین می‌روند و این مشکلی است که مسوول آن برنده‌ی جدید جایزه‌ی نوبل است.»
وی تاکید کرد که تنها نظر شخصی خود را می‌گوید.
حدود ۱۰ درصد از زنان جهان با مشکل نازایی مواجه‌اند و سالانه میلیاردها دلار برای درمان خود هزینه می‌کنند.

نامه‌ای که ادواردز و استپتو به مجله‌ی «لانست» نوشتند تا تولد اولین نوزاد آزمایشگاهی را اعلام کنند

همشهری آن‌لاین: ادواردز قبلاً در مورد بحث‌برانگیز بودن کارش سخن گفته بود. او پنج سال پیش در مصاحبه‌ای گفت: «در آن زمان مرا دیوانه خواندند. هیچ کس نمی‌خواست مسوولیت اخلاقی انجام چنین کاری را بپذیرد. مردم به من می‌گفتند بچه‌ای که از این طریق به‌دنیا بیاید طبیعی نخواهد بود و تعجب می‌کردند که این چه کاری است می‌خواهم انجام دهم. اما هیچ‌گاه نگران نبودم. پژوهش‌های من نشان داده بود که IVF درست مانند لقاح طبیعی عمل می‌کند.»
ادواردز که در سال ۲۰۰۱ برنده جایزه‌ی معتبر پزشکی «آلبرت لاسکر» شد، در مصاحبه‌ای در آن زمان گفت ‌او و استپتو «هرگز تصور نمی‌کردند که این رویان‌های آزمایشگاهی به‌صورت غیرطبیعی به دنیا بیایند، گرچه بسیاری از افراد مشهور، از جمله برندگان جایزه‌ی نوبل، به من گفتند که مجبور خواهم شد به کشتن نوزادان ناهنجار حاصل از این روش دست بزنم.»
امروزه ۲۰ تا ۳۰ درصد تخمک‌های بارورشده بوسیله IVF به تولد نوزاد منتهی می‌شوند.
هانسون،‌ عضو هیات داوران نوبل، با اشاره به لوییز براون و سایر کودکان حاصل از IVF که بعدها خودشان به‌طور طبیعی بچه‌دار شده‌اند، گفت: «پیگیری‌های درازمدت نشان داده است که کودکان حاصل از IVF به‌همان اندازه‌ی کودکان دیگر سالم هستند.»
مارتین جانسون، ‌استاد علوم تناسلی در دانشگاه کمبریج، پس از اعلام برنده شدن ادواردز گفت: «این جایزه‌ی نوبل خیلی دیر داده می‌شود.»
او افزود: «تعجبم این است که جایزه‌ی نوبل پس از این‌همه مدت به ادواردز داده می‌شود.» کسی که به‌قول او: «رشته‌ی بیماری‌های زنان و زایمان را به عصر مدرن رساند.»