پزشکان گیل

دو زن در عهد خلافت عمر بر سر کودکی نزاع داشتند. هر یک کودک را بدون شاهد، فرزند خود می‌دانستند. عمر نمی‌دانست چه حکمی کند، به امیرالمومنین علی (علیه السلام) متوسل گردید تا خاطرش را از این پیشامد آسوده سازد. حضرت هر دو را خواند و اندرزشان داد و از خدا ترسانید، ولی اثری نبخشید و بر نزاع خود باقی ماندند. آن حضرت چون دید دست از جدال برنمی‌دارند فرمود: «اره‌ای به من بدهید.» گفتند: «اره را برای چه می‌خواهید؟!» حضرت فرمود: «می‌خواهم کودک را به دو نیم کنم و به هر یک نیمی از کودک را بدهم!» یکی از آن‌ها در برابر حکم ساکت ماند ولی دیگری فریاد می‌زد و می‌گفت: «من از حق خود گذشتم و کودک را به او بخشیدم.» امیرالمومنین فرمود: «کودک از آن توست، زیرا اگر فرزند او بود، دلش به‌حال او می‌سوخت.» زن به اقرار آمد و گفت: «کودک فرزند اوست.»

این روزها بحث کهنه‌ی تعرفه‌های پزشکی نقل محافل مختلف است. آخرین شماره‌ی نشریه‌ی نظام پزشکی را که چند روزی است به دستم رسیده و خود گواه این مدعاست، ورق می‌زنم و ذکر چند نکته را خالی از لطف نمی‌دانم:

       اصولاً هدف از سلب اختیار دولت در برخی امور و تفویض اختیار به بخش خصوصی چه بوده که حال عدم توفیق در نیل به هدف مزبور باعث شده است اختیار تعرفه‌گذاری از نظام پزشکی سلب و مجدداً به دولت عودت داده شود؟

           به‌نظر می‌رسد همگی با انداختن توپ به زمین یکدیگر اصل قضیه را که حق بیماران است به فراموشی سپرده‌ایم. مردم توان پرداخت تعرفه‌های بخش خصوصی را ندارند و بیمه‌های درمانی سهم اندکی از تعرفه‌ها را به گردن می‌گیرند. آیا تعرفه‌گذاری توسط سازمان نظام پزشکی با توجه به توان پرداخت مردم انجام شده است؟

            بیشتر پزشکان، به‌استثنای تعدادی معدود، با مشکلات معیشتی متعددی روبه‌رو هستند. آیا دولت هنگام تعرفه‌گذاری به این مشکلات توجه کرده یا خواهد کرد؟

          اگر به دولت خرده بگیریم که افزایش فشار به پزشکان منجر به رشد پدیده‌های ناسالم مانند زیرمیزی و… خواهد شد، پس به سازمان نظام پزشکی هم این ایراد وارد است که با نادیده گرفتن توان پرداخت مردم، به‌جای فشار بر بیمه‌های درمانی، مردم را مجبور به اخذ تصمیم نادرست برای درمان دردهای خود می‌کند.

          هیچ پزشک یا موسسه‌ی پزشکی هنگام گرفتن تعرفه‌ی بالا از مردمی که توان پرداخت آن را ندارند، نمی‌تواند بی‌تفاوت بماند. خواه ناخواه می‌توان صدای خرد شدن استخوان‌های بیماران را زیر فشار هزینه‌های بالای درمان شنید. در مقابل کمتر کسی است که از شنیدن یا مشاهده‌ی مشکلات و مصایب پزشکان، به‌ویژه پزشکان جوان، دلش به‌درد نیاید.

           در بیانیه‌ی شورای‌عالی نظام پزشکی می‌خوانم: «… وقت آن است که حقوق عجین شده‌ی بیماران و درمانگران با هویتی اصیل، واقعی و غیرقابل تفکیک در دیدگاه نخبگان سیاسی و اجتماعی به‌منصه‌ی اعتماد بنشیند…» ولی نمی‌توانم از همان منصه‌ی اعتماد بپذیرم که «… موضوع هزینه‌های گزاف درمان و خصوصاً ارتباط ناسالم پزشک و بیمار مقوله‌ای فارغ از موضوع حق تعرفه‌گذاری» باشد چرا که «… سازمان حمایت همزمان از حقوق مردم و جامعه‌ی پزشکی را عهده‌دار گردیده است.»[۱]

          در نامه‌ی روسای محترم شورای هماهنگی نظام پزشکی استان‌های سراسر کشور به ریاست محترم مجلس شورای اسلامی می‌خوانم: «… بدیهی است حذف چنین ابزاری به‌جز کاستن از قدرت سازمان نظام پزشکی و توسعه‌ی روش‌های غیرمتعارف و غیرشفاف بین بیماران و پزشکان که نهایتاً مردم شریف کشورمان متضرر اصلی خواهند بود، نتیجه‌ای در بر نخواهد داشت.»[۲] و این پرسش به ذهنم خطور می‌کند که مگر متضرر اصلی در حالتی که ابزار فوق در دست نظام پزشکی بود، مردم شریف کشورمان نبودند و نیستند؟

           دکتر علیرضا زالی، معاونت محترم نظارت و برنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی، می‌گوید: «دولت بعد از ۱۶ سال از تصویب قانون بیمه‌ی همگانی هنوز نتوانسته قیمت تمام شده‌ی خدمات پزشکی را اعلام کند و محاسبه‌ی تعرفه‌ها در بخش دولتی و خصوصی همواره بر پایه‌ی حدس و گمان انجام شده است و قطعاً امکان نظارت بر تعرفه‌های مصوب خود را در آینده چه در بخش دولتی و چه خصوصی نخواهد داشت.»[۳] اما کسی نیست بگوید که حداقل نیمی از این مدت را که تعرفه‌گذاری در دست نظام پزشکی بوده است، پس چه تضمینی وجود دارد که از این به بعد نظام پزشکی در صورت حفظ اختیارات خود بتواند به حل مشکل فوق کمک کند؟

           دکتر حسن امامی رضوی، معاونت محترم درمان وزارت بهداشت، می‌گوید: «… طی سه چهار سال اخیر تعیین تعرفه توسط بخش خصوصی مقداری بر روی افزایش پرداخت از جیب مردم نقش داشته است.»[۴] و پاسخ ایشان را از زبان دکتر محمدمهدی قیامت، دادیار محترم انتظامی سازمان نظام پزشکی، می‌شنوم: «… تاکنون نه دولت و نه سازمان نظام پزشکی برای تعیین تعرفه‌های بخش خصوصی نگاه کارشناسانه و دقیقی نداشته و در طول تاریخ پزشکی کشور تعرفه‌ی واقعی تعیین نشده است… دولت وظیفه داشته بر اساس برنامه‌ی چهارم توسعه تعرفه را واقعی تعیین کند اما به‌دلیل این‌که راحت از پزشکان سوبسید می‌گیرد آن را اعلام نکرد و در مقابل فشار را پزشکان متحمل شدند.»[۵]

           آیا حکایت تکراری ما یک پایان تکراری دارد؟ آیا پزشکان از حق خود می‌گذرند و…

دکتر بابک عزیزافشاری

متخصص آسیب‌شناسی بالینی و تشریحی

نشانی: تالش، خیابان استاد معین، ساختمان پزشکان نبی اکرم (ص)، تلفکس: ۴۲۴۳۴۴۷-۰۱۸۲

Email: babak_azizafshari@yahoo.com