پزشکان گیل

صد نکته غیر حسن بباید که تا کسی
مقبول طبع مردم صاحب‌نظر شود

نقش اخذ شرح‌حال دقیق در روند تشخیص بیماری‌ها، حتی در پزشکی پیشرفته، فوق مدرن و تکنولوژیک سال‌های اخیر، نقشی مهم و انکارنشدنی است. شنیدن شرح تالمات بیمار و سمت و سو دادن به این گفته‌ها با سوالات هدف‌دار و متناسب با شک بالینی پزشک، کمک شایانی به تشخیص صحیح بیماری‌ها می‌کند. برای اخذ یک شرح‌حال کامل، به‌عنوان پایه‌ای مهم برای رسیدن به تشخیص، پزشک باید با بیمار چهره به چهره همکلام گردد و چه بهتر که همزبان و هم‌لهجه نیز بشود.
حتی در تخصصی‌ترین رشته‌های پزشکی همچون چشم‌پزشکی و قلب و عروق نیز یک شرح‌حال دقیق کمک بیشتری به تشخیص می‌کند تا استفاده از ابزار‌های تکنولوژیک تشخیصی جدید.
سالیانه هزینه‌ها و عوارض زیادی بابت عدم اخذ شرح‌حال صحیح توسط پزشک و لاجرم به‌کارگیری امکانات تکنولوژیک تشخیصی به بیماران تحمیل می‌شود. فارغ از بی‌حوصلگی برخی از پزشکان در امر شنیدن کامل شرح‌حال بیمار در روزگار اخیر، تفاوت زبان، لهجه و گویش و استفاده‌ی بیماران از لغات محلی و بومی غیرآشنا برای پزشک به‌منظور توصیف تالمات خود، از علل مهم عدم برقراری ارتباط صحیح بین پزشک و بیمار و شکست در شرح‌حال‌گیری دقیق از بیمار است. در کشورهای پیشرفته‌ی جهان امروز، یکی از امتحانات مهمی که برای متقاضیان طبابت یا ادامه‌ی تحصیل در رشته‌های تخصصی پزشکی برگزار می‌شود، شرح‌حال‌گیری دقیق از بیماران فرضی معرفی شده به آن‌ها و ارایه‌ی تشخیص‌های افتراقی فقط بر مبنای شرح‌حال است. بی‌شک این ظلم بزرگی است بر مردم ما که ضمن تحمل رنج بیماری و… نتوانند درد خود را نیز با پزشک در میان بگذارند.
با این مقدمه، وجود فرهنگی از لغات رایج محلی در حوزه‌ی کار پزشکی، کمکی بزرگ در امکان برقراری صحیح ارتباط بین پزشک و بیمار و درک بهتر پزشک از تالمات بیمار و در نتیجه تشخیص صحیح بیماری است. بی‌گمان، «واژه‌نامه‌ی طب سنتی گیلان (گیل تجربه)» که حاصل سال‌ها گفت و شنود دکتر تائب با بیمارانش و آمیخته با دقت و وسواس علمی و ادبی نگارنده است، قدمی مهم و پرارزش در هر دو حوزه‌ی فرهنگ و پزشکی این دیار به‌شمار می‌رود.
البته ذکر این نکته نیز ضروری می‌نماید که محتمل است هنوز لغات زیادی در فرهنگ شفاهی مردم گیلان‌زمین برای توصیف درد‌ها و آلام جسمی و روحی ایشان وجود داشته یا لغات و اصطلاحات جدیدی متناسب با درد‌ها و دغدغه‌های روزگار اخیر با گویش محلی ساخته شده باشد که در این واژه‌نامه از قلم افتاده باشد و این تکلیفی است بر گردن همه‌ی همکاران تمامی گروه‌های پزشکی که ضمن مطالعه‌ی این کتاب، چنان‌چه واژه‌ای را نیافتند، آن را به مولف گرامی و ناشر محترم برای درج در چاپ‌های بعدی کتاب، اعلام کنند.
…
و اما دکتر تائب که پیش از این نیز با انتشار کتاب «بیمارستان‌های رشت» و نیز نگارش جذاب شرح‌حال بسیاری از پزشکان قدیمی گیلان در نشریات، قدمی مهم در ثبت تاریخ پزشکی این مرز و بوم برداشته بودند، اکنون نیز با تالیف واژه‌نامه‌ی طب سنتی گیلان، حق خود را به مردم و پزشکان این دیار ادا کردند.
همتش مستدام و قلمش پردوام باد. گرامی باد نام او و طولانی باد عمر پربرکتش.
* نایب رییس نظام پزشکی و رییس انجمن پزشکان عمومی رشت