پزشکان گیل

خوبی و بدی دو نیروی متضاد آفرینش در وجود بشر است که نامحسوس با هم در پیکارند. پیروزی هر یک بر دیگری اثرات سودآفرینی از نیکویی، یا زیان‌بار و حتی خطرآفرین از بدی با زیر پا نهادن کلیه‌ی اصول اخلاقی و شرافتی برجای می‌نهد و بازتاب خود را بهره‌ی جامعه یا فرد می‌سازد. این دو نیروی توانمند را می‌توان به‌شرط استیلای بر نفس و مهار زیادت‌خواهی به زیر فرمان درآورد و پزشک دردشناس و صاحب‌نام دیار ما، دکتر سیدحسن تائب، آن بشر سعادتمندی است که بر هواجس نفسانی از دوران جوانی چیرگی یافته و به‌مهارش درآورده است.
در این چیرگی به‌جز قدرت اراده و ایمان، تربیت خانوادگی هم دخالت موثر دارد و بسا که ضروری به‌نظر می‌رسد. از این‌روی باید یادی از زنده‌یاد سیدمحمد تائب، پدر بزرگوارشان، شود که فردی مهذب و مورد احترام جامعه و مسلمانی آزاده بسان روحانیون شریف اسلام و آشنا به تمام مقررات و نظامات و دستورات و نکات بسیار دقیق دین و آیین بود، و این پسر در آغوش مهر آن پدر تربیت یافته است و…
پسر کاو ندارد نشان از پدر
تو بیگانه خوانش، مخوانش پسر.
من نادر کسانی را می‌شناسم که شیفته‌ی حسن اخلاق، پاک‌نظری، خدمت‌رسانی و جذب قلوب و انسانیت این بزرگ‌مرد گیلک نباشند. او چون رنده نیست که همه ذی خود بتراشد؛ رنج خود و راحت یاران می‌طلبد و من در دوستی دیرین خود که از پشت میزهای دبیرستان آغاز شد، جز شکیبایی و اندیشمندی و چاره‌سازی چیزی از ایشان به‌یاد ندارم.
سیدحسن تائب گذشته از حذاقت طبی، مهارتی در ادب و شناخت فرهنگ گیلان دارد. این عشق از جوانی با او بود و امید که تا همیشه بپاید. دکتر نویسنده‌ای تواناست و تا آن‌جا که برایم روشن است، آثار ارزشمندی از فرهنگ عامه را از پراکندگی و فراموشی نجات بخشیده که می‌توان اشارتی به «ضرب‌المثل‌های گیلکی» و «گیله تجربه»، اثری جالب از طب بومی و نمودار دقت و ریشه‌یابی بیماری‌های منطقه‌ای، در دیرزمان طبابت و ممارست ایشان داشت. کتاب پرمحتوای «بیمارستان‌های رشت» دکتر به‌شمار کتب مرجع از دوران مشروطیت تا سال ۱۳۵۷ گیلان است.
تائب تنها یک دردشناس کالبد و پیکر نیست؛ ایشان با مطالعات فوق‌العاده ژرف در کوی و برزن رشت، یک محقق نامور است و مقالاتی که تا کنون در این‌باره ارایه داده‌اند، نشانه‌ی صداقت و سلامت تحقیق و بن‌کاوی در شناسنامه‌ی محلات است. باشد که این اطلاعات ذی‌قیمت به‌صورت کتابی به اختیار جامعه قرار گیرد.
دکتر کمتر درباره‌ی کارهای ارزنده‌اش سخن می‌گوید، اما در سینه گنجی گران‌قدر از خاطرات نهفته دارد. جا دارد از او بخواهیم که اگر این خاطرات نانوشته مانده باشد، به جامعه‌ای که وی را پرورده لطفی کند و همه را بنگارد. چون این خاطرات ارزنده می‌تواند پایه‌ی نوشتن تاریخ اجتماعی قرار گیرد که در حفظ نام هیچ چیز نیکوتر از این گونه اثرگزاری‌ها نداریم. باشد که جامعه به بهره‌وری بیشتری از وجودشان نایل آید.
* روزنامه‌نگار، پژوهشگر زبان و فرهنگ گیلکی