به‌مناسبت ۲۰ اسفند، روز جهانی کلیه/ مراقبت از کلیه‌ها در دیابت/ مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم دانشگاه تهران
بدست پزشكان گيل • 29 می 2010 • دسته: پزشك خانواده٬ كلیه«روز جهانی کلیه»ی امسال (۱۱ مارس،۲۰ اسفند) از سوی مجامع بین‌المللی مربوطه به‌عنوان روز «پیشگیری از بروز آسیب‌های کلیوی ناشی از بیماری دیابت» نامگذاری شده است. مقاله‌ی زیر را که توسط «مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم دانشگاه تهران» تهیه شده است، به‌مناسبت این روز تقدیم می‌کنیم.
دیابت یا بیماری قند به‌علت ناتوانی بدن در تولید یا مصرف انسولین پدید می‌آید. انسولین ماده‌ای است که در بدن توسط لوزالمعده تولید می‌شود و باعث می‌گردد قند، یا به‌عبارتی مهم‌ترین منبع انرژی بدن، مورد استفاده قرار گیرد.
هر ساله تعداد زیادی از افراد جامعه به نارسایی کلیه مبتلا می‌شوند که درصد قابل توجهی از آن‌ها را مبتلایان به دیابت تشکیل می‌دهند. مشکل کلیوی افراد دیابتی بیشتر به‌دلیل اختلال در کارکرد گلومرول‌ها، که در واقع محل تصفیه‌ی خون در کلیه هستند، ایجاد می‌گردد.
در مراحل ابتدایی بیماری کلیوی، پروتئین در ادرار ظاهر می‌شود که با تشخیص زودرس در این مرحله می‌توان از بدتر شدن بیماری جلوگیری کرد. در مرحله‌ی بعدی، کلیه‌ها توان دفع مواد زاید مانند کراتینین و اوره را از دست می‌دهند.
در بیشتر مبتلایان به دیابت نوع ۱، نشانه‌های اختلال کلیه ۱۵ تا ۲۰ سال بعد دیده می‌شود. شیوع نارسایی کلیه در دیابت نوع ۲ کمتر است، ولی با سرعت بیشتر و معمولاً در مدت ۱۰ سال بروز می‌کند.
نقش فشار خون در بروز بیماری‌های کلیوی
باید به‌خاطر داشته باشید که فشار خون بالا، عامل اصلی بروز بیماری‌های کلیوی در مبتلایان به دیابت است. همچنین سابقه‌ی خانوادگی فشار خون بالا در فرد دیابتی، احتمال ابتلا به بیماری‌های کلیوی را زیادتر می‌کند. فشار خون خود را مرتب کنترل و در صورت بالا بودن آن به پزشک مراجعه کنید. فشار خون بالا معمولاً به فشار خون بالاتر از ۱۴۰ بر روی ۹۰ میلی‌متر جیوه گفته می‌شود. در این رابطه اگر فرد مبتلا به فشار خون بالا، داروهای ضد فشار خون را طبق نظر پزشک معالج به‌طور مرتب مصرف کند، می‌تواند از ایجاد یا پیشرفت بیماری‌های کلیوی جلوگیری کند.
اگر مبتلا به فشار خون بالا هستید:
– نمک کم مصرف کنید.
– موقع طبخ غذا نمک اضافه نکنید.
– از مصرف غذاهای خیلی شور نظیر چیپس، ترشی و… پرهیز کنید.
– وزن خود را در حد مطلوب نگه دارید.
– مصرف گوشت قرمز، ماهی، پنیر و دیگر غذاهای پروتئینی را محدود سازید.
– مقدار قند خون خود را مرتب کنترل کنید.
– سیگار نکشید. به‌خاطر داشته باشید که کشیدن سیگار باعث تشدید مشکلات کلیوی خواهد شد.
– در صورت امکان هموگلوبین قنددار شده (HbA1C) خود را اندازه‌گیری کنید. این آزمایش وضعیت کنترل قند خون‌تان را در ۱ تا ۳ ماه گذشته نشان می‌دهد.
– با برنامه‌ی غذایی صحیح، ورزش مداوم و مصرف منظم داروهای تجویز شده، به کنترل قند خون خود کمک کنید.
– سالانه برای بررسی کارکرد کلیه‌های خود به پزشک مراجعه کنید.
– اعضای گروه دیابت می‌توانند در کاهش خطر آسیب کلیه‌ها به شما کمک کنند.
کاهش مشکلات کلیوی
رعایت یک رژیم غذایی کم‌پروتئین در دیابتی‌های مبتلا به مشکلات کلیوی مفید است. برای حفظ سلامت کلیه‌ها مراقب قند و فشار خون خود باشید. بنابراین مشکلات کلیوی در دیابت نیز مانند دیگر عوارض مزمن آن، قابل پیشگیری یا حداقل به‌تاخیر انداختن است. مهم‌ترین نکته برای پیشگیری از پیدایش عوارض دیابت این است که قند خون را در محدوده‌ی طبیعی (۱۱۰–۷۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر) نگه دارید و نکات زیر را همواره به‌خاطر بسپارید.
اگر هر یک از علامت‌های زیر که نشانه‌ی عفونت کلیه یا مثانه هستند در شما بروز کرد، به پزشک خود اطلاع دهید:
– کمردرد
– سوزش ادرار
– تکرر ادرار
– ناتوانی در دفع ادرار، علی‌رغم وجود احساس مربوطه
– ادرار کدر یا خونی.
پزشكان گيل
فرستادن نامه به این نویسنده | همه‌ی نوشته‌های پزشكان گيل
با سلام
یک ماه پیش جهت کنترل فشارخون به پزشک مراجعه کردم بعد از آزمایش تشخیص دادند مشکل کلیه دارم دفع پروتئین+++ کارنتین ۲ و اوره داشتم که آن زمان هم چربی زیاد میخوردم هم سیگار میکشیدم و هیچ دردی در کلیه ها احساس نمی کردم الان یک ماهی که قرص های آتانول زاویترول کارنتین و اسید فولیک برایم تجویز کردند هم درد در کلیه ها دارم و بعد از یک ماه پرهیز پروتئین و نمک و غلات و ترک سیگارو … تری گلیسیرید خونم هم بالارفته کراتین ۳٫۵ شده پروتئین++ و اوره ام هم دو برابر شده لطفا بنده را راهنمائی کنید.