پزشکی در نارنجی
بدست پزشكان گيل • 11 نوامبر 2012 • دسته: وبنوشتنارنجی کجاست؟ نارنجی مکانی برای معرفی «گجت» (Gadget)های جدید است. در نارنجی با آخرین ابزارهای جدید تکنولوژی که به زندگی روزانه ما وارد میشوند آشنا خواهید شد. استفاده از نارنجی رایگان است و هر روز مطالب جدید در آن منتشر میشود.
این دو جمله روزنامهی اینترنتیای را معرفی میکند که بهتازگی و در پی آشنایی با وبلاگ «سیب پزشکی» با آن آشنا شدهایم. اما «گجت» چیست؟ همین روزنامه در کادری دیگر توضیح میدهد:
Gadget چیست؟ Gadget به وسایل کوچک مکانیکی یا الکترونیکی گفته میشود که اغلب اندازهای کوچک دارند و دارای کاربرد زیاد و خاص در زندگی هستند.
نارنجی را تیمی متشکل از یک سردبیر، دو دبیر و چند نویسنده اداره میکند و همانطور که در چند خبر پزشکی که برایتان دستچین کردهایم میبینید، مطالب آن تنها به معرفی گجتها محدود نمیشود، بلکه تازهترین رویدادهای هر رشته را هم در بر میگیرد. بیشترین مطالب پزشکی نارنجی را دکتر حامد حاتمی مینویسد که در معرفی «سیب پزشکی» با او آشنا شدید. در این شماره نویسندهی دو مطلب اول دکتر علیاصغر هنرمند و دو تای بعدی مرضیه موسیزاده است.
دالی زنده است
۸۹/۹/۱۱٫ دالی را بهیاد دارید؟ نخستین موجود زندهای که در سال ۱۹۹۶ شبیهسازی شد و سروصدای زیادی درست کرد. متاسفانه دالی ۶ سال بیشتر عمر نکرد و محققین بهخاطر ابتلای این گوسفند به بیماری ریوی و مفاصل مجبور به خاتمهی حیاتش شدند، هرچند هنوز یادش در ذهنمان باقی است. اما در دنیای شبیهسازی نیاز نیست فقط با خاطرهاش زندگی کنیم، چرا که دالی هنوز زنده است؛ آن هم ۴ تا دالی.
کاشف بهعمل آمده که پروفسور کمپبل در سال ۲۰۰۶ از بافتی که برای شبیهسازی دالی استفاده شده بود برداشت کرده و با کمک آن ۴ عدد دالی جدید تولید کرده است. او این کار را مخفی نگاه داشته تا اینکه خبرش را در یک کنفرانس شبیهسازی که در محل پارلمان اروپا برگزار شده اعلام کرده است.
پروفسور کمپبل میگوید دالیها سالم و سرحال هستند و از نظر ژنتیکی کاملاً مانند دالی اصلی. بهگفتهی او این ۴ گوسفند در واقع از دالی اصلی بهتر هستند چرا که در سن ۴ سالگی هنوز هیچکدام از بیماریهای دالی قبلی را ندارند و کاملاً سالم هستند. او آنها را بهعنوان حیوان خانگیاش نگهداری میکند!
هرچند در مورد شبیهسازی نظرات موافق و مخالف زیادی وجود دارد اما در حال حاضر از این روش در کشاورزی بهصورت گسترده استفاده میشود، بنابراین استفادهی وسیع از این روش در حیوانات هم دور از ذهن نیست. شبیهسازی دالی نقطهی عطفی در علم بشر محسوب میشود چرا که نخستین سوالی که در ذهن ما شکل میدهد این است: آیا زمانی نوبت ما هم فرامیرسد؟ آیا آن تخیلها و فیلمهایی که دیدهایم به حقیقت تبدیل میشوند؟
انقلابی در زیستشناسی: کشف نوع جدیدی از حیات روی زمین
بهروزرسانی: این خبر بعد از برگزاری کنفرانس ناسا با اطلاعات بیشتر تکمیل شده است.
۸۹/۹/۱۱٫ ناسا اعلام کرده بود ساعت ۱۰:۳۰ امشب به وقت ایران یک کنفرانس خبری ویژه برگزار میکند، اما خبرهایش چند ساعتی زودتر لو رفته است. بهنظر میرسد ناسا شکل جدیدی از حیات روی زمین کشف کرده که از نظر ساختار بیولوژی با چیزی که بشر تابهحال میشناخته متفاوت است.
امشب قرار است اعلام شود آنها در دریاچهای به نام Mono Lake در کالیفرنیای آمریکا نوعی باکتری کشف کردهاند که دارای DNA با ساختاری متفاوت است؛ چیزی که تابهحال در حد تئوری مطرح بوده اما حالا کشف شده است. این باکتری در ساختار DNA خودش بهجای فسفر از آرسنیک استفاده میکند.
تمام موجودات زندهی روی زمین از ۶ مادهی اصلی تشکیل شدهاند: کربن، هیدورژن، نیتروژن، اکسیژن، فسفر و گوگرد. تمام موجودات این کره از کوچکترین باکتری گرفته تا انسان و یک نهنگ بزرگ در دریا از یک ساختار ژنتیکی یکسان استفاده میکنند و DNA همه یک ساختار بیولوژیکی دارد.
اما این یکی که تصاویرش را میبینید، متفاوت است و قوانین فعلی را شکسته. این باکتری از آرسنیک درست شده، چیزی که کاملاً غیرممکن بهنظر میآمده است. ناسا نامش را GFAJ-۱ گذاشته و قادر است از آرسنیک که یک مادهی سمی محسوب میشود برای ساخت DNA، RNA، پروتئین و غشای سلولی استفاده کند. این کشف همانقدر که برای زیستشناسان فوقالعاده است، برای ما هم بسیار بااهمیت محسوب میشود، چرا که درک ما را از حیات تغییر میدهد. بهقول ناسا، کشف جدید تعریف زندگی را گستردهتر کرده است.
ولف سیمون از ناسا در کنفرانس خبری امشب گفت: «این باکتری باعث شکسته شدن نظریات ما در مورد چگونگی تشکیل زندگی و توسعهاش شده است. حالا دانشمندان بهدنبال نمونههای جدیدی از موجودات زنده و متابولیسمهای متفاوتی خواهند گشت که از مواد متفاوتی برای تشکیل حیات استفاده میکنند.»
ناسا میگوید این کشف روش ما را در گشتن بهدنبال موجودات زنده در دیگر کرات هم تغییر خواهد داد چرا که حالا میدانیم ممکن است شکل حیات در جاهای دیگر بهگونه ای دیگر تعریف شده باشد.
جئوبیولوژیست ناسا، پاملا کونارد، در مراسم امشب گفت از نظر او این یک کشف عظیم است و آن را با قسمتی از فیلم Star Trek مقایسه کرد که فضانوردان یک موجود فضایی به نام «هورتا» را کشف میکنند که توسط دستگاه زندهیاب آنها قابل شناسایی نیست چون در ترکیب بدنش کربن نداشته و از سیلیکون تشکیل شده است.
تغییر تاریخی در جدول تناوبی عناصر
۸۹/۹/۲۸٫ جدول تناوبی عناصر را حفظ کردهاید؟ برای خیلی از ما خواندن و حفظ کردن جدولی که آقای مندلیف پایه گذارش بود، بخشی از خاطرات دوران مدرسه را تشکیل میدهد.
با کشفیات جدید، شیمیدانها میگویند این جدول دچار تغییرات مهمی شده است، بهگونهای که آن را یک تغییر تاریخی نامیدهاند. آنها متوجه شدهاند که «جرم اتمی» ۱۰ عنصر این جدول باید تغییر کند. تابهحال برای این عناصر یک جرم اتمی ثابت در نظر گرفته میشد، اما مطالعات جدید نشان میدهد این عناصر بسته به اینکه از کجا استخراج شده باشند، جرم اتمی متفاوتی دارند.
دانشمندان متوجه شدهاند که جرم اتمی هیدروژن، لیتیوم، برم، کربن، نیتروژن، اکسیژن، سیلیس، گوگرد، کلر و تالیوم بسته به اینکه از کجا به دست بیایند متفاوت است.
مقرر شده که جدول تناوبی عناصر بر اساس کشف جدید تغییر پیدا کند و قرار است این تغییر در سال ۲۰۱۱ میلادی انجام پذیرد. بنابراین اگر قصد دارید این جدول را حفظ کنید، شاید بهتر باشد کمی صبر کنید تا نسخهی جدید جدول تناوبی از راه برسد.
جاسازی مسکن الکترونیکی هوشمند در نخاع
۸۹/۹/۲۸٫ محققین استرالیایی نوعی چیپسِت هوشمند طراحی کردهاند که با کار گذاشتن آن در ستون فقرات از رسیدن سیگنالهای درد فرستاده شده از اندامها به مغز جلوگیری میشود.
هر عضو آسیبدیده سیگنالهایی از طریق نخاع به مغز ارسال میکند. در نتیجه با رسیدن این سیگنالها به مغز، فرد در عضو آسیبدیده احساس درد خواهد کرد. حال، با کار گذاشتن این چیپست هوشمند عملاً جلوی ارسال این سیگنالها بهسمت مغز گرفته خواهد شد.
این چیپ که حاصل تلاش ۲ سالهی محققین بیوپزشکی، الکترونیک و مکانیک است، با یک عمل جراحی ساده در یک وسیله که سازگار با محیط شیمیایی و زیستی بدن انسان است، جاسازی میشود. سیمهای بسیار نازک الکتریکی در نخاع فرو میرود و با کمک الیاف پلیمری ارتباط بین نخاع و این چیپ هوشمند بر قرار خواهد شد.
از نظر اندازه میتوان آن را کمی بزرگتر از نوک یک چوب کبریت تجسم کرد. همچنین این چیپ هوشمند دارای یک باتری و یک پردازنده نیز هست. باتری آن بهصورت بیسیم قابل شارژ خواهد بود. پس لزومی ندارد که این مجموعهی بیوالکترونیک برای تعویض باتری بعد از مدتی از بدن بیمار خارج شود.
این تکنولوژی برای تسکین درد بیمارانی است که سالیان سال با دردهای مزمن اندامها، دست و پنجه نرم میکنند. بررسیها و آزمایشات انجام شده تا کنون نتایج مثبتی داشته و قرار است بهزودی آزمایش آن روی انسان آغاز شود.
هرچند درد بهعنوان یک علامت هشداردهنده مفید تلقی میشود اما در بعضی بیماریها دردهای مزمن فشار زیادی را به بیمار وارد میکند و این چیپ میتواند برای آنها یک فرشتهی نجات بهحساب بیاید.
قرار است در آینده این چیپ هوشمند بهعنوان یک مسکن الکترونیکی وارد بازار شود.
برای مشاهدهی منابع و ارجاعات اخبار فوق میتوانید به نسخهی الکترونیک آنها در وبلاگ «نارنجی» (narenji.ir) مراجعه کنید.
پزشكان گيل
فرستادن نامه به این نویسنده | همهی نوشتههای پزشكان گيل