پزشکان گیل

ماهنامه جامعه پزشکی گیلان

نظام پزشکی رشت، از آغاز تا امروز/ دکتر مسعود جوزی

بدست • 20 فوریه 2013 • دسته: تاریخ

روز چهارم اسفند یازدهمین دوره‌ی انتخابات سازمان نظام پزشکی (ششمین دوره‌ پس از انحلال موقت آن در سال ۱۳۶۵) برگزار می‌شود. طی ۴۲ سال فعالیت این سازمان در رشت، تنها تاریخچه‌ای که تابه‌حال از آن منتشر شده نوشته‌ی استاد دکتر سیدحسن تائب با عنوان «مروری بر تاریخچه‌ی نظام پزشکی رشت» است. در آن مقاله که در آبان ۱۳۷۹ در شماره‌ی ۷ نشریه‌ی «پزشکان» (ماهنامه‌ی داخلی انجمن پزشکان عمومی رشت) منتشر شد، پیشینه‌ی فعالیت‌های صنفی پزشکان در رشت، ترکیب هیات مدیره‌های نظام پزشکی رشت در فاصله‌ی سال‌های ۱۳۴۹ تا ۱۳۶۵ و مختصری از وقایع آن ۱۶ سال آورده شده است. آن‌چه در این صفحات می‌خوانید، ادامه‌ی باز هم مختصری است بر آن کار ارجمند که امید می‌رود در فرصتی مناسب دست‌کم در حد جزوه‌ای چندصفحه‌ای تکمیل و به‌یادگار افتخار دو دوره حضور در هیات مدیره‌ی نظام پزشکی رشت تقدیم همکارانم شود. عجالتاً این مختصر را تقدیم می‌کنم به همه‌ی پیش‌کسوتان این سازمان به‌ویژه دکتر سیدحسن تائب، دکتر محمدحسن صالحی، دکتر اسماعیل رمضانی و دکتر هدایت یزدانی که در چند روز اخیر سعادت هم‌صحبتی‌شان را داشتم و زنده‌یاد دکتر سعید فرزد که اولین دوره‌ی حضور من در هیات مدیره با آخرین دوره‌ی حضور پرثمر و نیرو‌بخش‌شان همزمان بود.

دوره‌ی اول (۱۳۵۲-۱۳۴۹)
انتخابات اولین دوره‌ی نظام پزشکی روز ۲۹ خرداد ۱۳۴۹ برگزار شد. در آن زمان طبق قانون باید ۷ نماینده از گروه پزشکی و یک نماینده از دندانپزشکان انتخاب می‌شدند و یک نماینده‌ی انتصابی هم از سوی نیروهای مسلح برای عضویت در هیات مدیره معرفی می‌شد. در این انتخابات شادروان دکتر ابراهیم جفرودی، دکتر سیدحسن تائب، دکتر محمدعلی فائق، شادروان دکتر اسکندر روشن‌ضمیر و دکتر محمدحسن صالحی (هر ۵ نفر پزشک عمومی)، شادروان دکتر سیامک خلیلی (متخصص گوش و حلق و بینی) و شادروان دکتر مهدی تبریزی (متخصص جراحی عمومی) از سوی پزشکان و شادروان دکتر محمود بازقلعه‌ای (دندانپزشک) از سوی دندانپزشکان به عضویت هیات مدیره‌ی نظام پزشکی رشت برگزیده شدند و سرهنگ دکتر اسماعیل رمضانی (که در آن زمان پزشک عمومی بود و بعدها تخصص گوش و حلق و بینی گرفت) نیز از نیروهای مسلح معرفی شد.


در چهار دوره‌ی نخست نظام پزشکی رشت، دکتر جفرودی ریاست هیات مدیره را برعهده داشت، دکتر تائب نایب رییس و دکتر فائق دبیر هیات مدیره بود. همچنین در سه دوره‌ی نخست دکتر نورالله تحویلداری (پزشک عمومی) دادستان دادسرای انتظامی نظام پزشکی بود.

دوره‌ی دوم (۱۳۵۵-۱۳۵۲)
انتخابات دومین دوره در ۲۹ تیر ۱۳۵۲ برگزار شد. ترکیب هیات مدیره‌ی این دوره مشابه دوره‌ی پیش بود و تنها شادروان دکتر سعید فرزد (پزشک عمومی) ‌جای دکتر تبریزی را گرفت.

دوره‌ی سوم (۱۳۵۸-۱۳۵۵)
انتخابات این دوره روز ۲۵ تیر ۱۳۵۵ برگزار شد. ترکیب هیات مدیره‌ی این دوره نیز مشابه دوره‌ی دوم بود؛ فقط به‌جای دکتر رمضانی، سرهنگ دکتر سیدجلیل کنارسری (پزشک عمومی) به نمایندگی از نیروهای مسلح به عضویت هیات مدیره درآمد.

دوره‌ی چهارم (۱۳۶۲-۱۳۵۹)
پیروزی انقلاب اسلامی و تحولات پس از آن (از جمله انجام اصلاحاتی در قانون نظام پزشکی) سبب شد انتخابات دوره‌ی چهارم با حدود یک سال تاخیر روز ۳۰ خرداد سال ۱۳۵۹ برگزار شود. در این دوره علاوه بر دکتر جفرودی، دکتر تائب، دکتر فائق و دکتر فرزد که از پیش حضور داشتند، سه همکار متخصص، دکتر عنایت‌الله رحیمیان (جراح عمومی)، شادروان دکتر محمد طلوعی (متخصص گوش و حلق و بینی) و شادروان دکتر عباس خدادوست (متخصص داخلی) و دکتر احمد هریالچی (دندانپزشک) برای نخستین بار به عضویت هیات مدیره‌ی نظام پزشکی رشت درآمدند. دکتر کنارسری همچنان نماینده‌ی نیروهای مسلح بود ولی دکتر رحیمیان به‌عنوان دادستان جای دکتر تحویلداری را گرفت.
در این دوره به‌تناسب شرایط انقلابی کشور، فضای جلسات هیات مدیره‌ی نظام پزشکی رشت هم با تنش‌ها، قهر و آشتی‌ها و استعفاهای مکرر همراه بود که در نهایت در ۱۳ بهمن ۱۳۶۰ به استعفای جمعی اعضا کشید ولی این استعفا با پادرمیانی دکتر عباس شیبانی (رییس وقت نظام پزشکی تهران) منتفی شد. سرانجام روز ۱۲ مهر ۱۳۶۱ انتخابات مجدد هیات رییسه برگزار شد و دکتر خدادوست و دکتر فرزد به‌جای دکتر تائب و دکتر فائق نایب رییس و دبیر شدند.

دوره‌ی پنجم (۱۳۶۵)
دوره‌ی چهارم نظام پزشکی سه سال بیش از زمان مقرر به‌طول انجامید تا «قوانین و ضوابط جدیدی» برای این سازمان وضع شود. سرانجام انتخابات روز ۱۹ اردیبهشت ۱۳۶۵ برگزار شد. در هیات مدیره‌ی جدید علاوه بر دکتر جفرودی، دکتر تائب، دکتر فرزد، دکتر فائق و دکتر خدادوست که در دوره‌ی پیش حضور داشتند، دکتر انوش برزیگر (فوق تخصص قلب)، دکتر زین‌العابدین براتی (جراح زنان) و دکتر احمد میرحامد (دندانپزشک) هم به عضویت هیات مدیره انتخاب شدند اما به‌علت انحلال نظام پزشکی، کار به انتخاب هیات رییسه نکشید.

دوره‌ی انحلال (۱۳۷۰-۱۳۶۵)
در تیرماه ۱۳۶۵ در اعتراض به مطرح شدن لایحه‌ی جدید نظام پزشکی در مجلس شورای اسلامی،۱ سازمان نظام پزشکی تهدید به اعتصاب ۲۴ ساعته‌ای کرد که طی آن قرار بود مطب‌ها، موسسات پزشکی و بیمارستان‌ها تعطیل و بیماران اورژانس به‌رایگان درمان شوند.۲ در پی این تهدید، دولت سازمان نظام پزشکی را در سطح کشور منحل کرد که نظام پزشکی رشت هم دچار تعطیلی شد. پس از یک سال دکتر محمدعلی جوافشانی (پزشک عمومی) به‌عنوان سرپرست انتصابی نظام پزشکی رشت معرفی شد که از ۱۸ آبان ۱۳۶۶ با کمک دکتر هدایت‌الله یزدانی (پزشک عمومی)، دکتر برزیگر و دکتر هریالچی امور اجرایی سازمان را برعهده گرفت. از سال ۱۳۶۸ در پی استعفای دکتر جوافشانی برای ادامه‌ی تحصیل، دکتر یزدانی سرپرست نظام پزشکی رشت شد.

دوره‌ی ششم (۱۳۷۵-۱۳۷۰)
در سال ۱۳۶۹ دکتر ایرج فاضل که وزیر بهداشت بود، مقدمات احیای دوباره‌ی نظام پزشکی را فراهم کرد. انتخابات دوره‌ی ششم پس از پنج سال، روز ۱۱ مرداد ۱۳۷۰ برگزار شد و دکتر فاضل که پس از استیضاح از دولت کنار رفته بود، خود به ریاست کل سازمان رسید. در رشت نیز دکتر یزدانی، دکتر فرزد، دکتر برزیگر، دکتر علی نیک‌پور (پزشک عمومی)، شادروان دکتر محمود حجت (روانپزشک) به نمایندگی از گروه پزشکی، دکتر سیدسجاد ریاضی (دندانپزشک) از سوی دندانپزشکان و دکتر محمدکاظم پورکاظمی (داروساز) از سوی داروسازان به عضویت هیات مدیره درآمدند. این نخستین باری بود که همکاران داروساز نیز در ترکیب هیات مدیره‌ی نظام پزشکی رشت نماینده داشتند.
در این دوره دکتر یزدانی رییس، دکتر فرزد دبیر و دکتر برزیگر رییس هیات بدوی انتظامی بودند.

دوره‌ی هفتم (۱۳۷۹-۱۳۷۵)
انتخابات دوره‌ی هفتم روز ۲۰ مهر ۱۳۷۵ برگزار شد. یک سال پیش اساسنامه‌ی جدید سازمان نظام پزشکی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده بود که براساس آن، تعداد اعضای هیات مدیره‌ی رشت به ۱۷ نفر (شامل دو دندانپزشک، دو داروساز و یک نماینده از جامعه‌ی آزمایشگاهی) افزایش یافت. در این دوره برای نخستین بار تعداد همکاران متخصص بیش از پزشکان عمومی بود، طوری که از میان ۱۲ نماینده‌ی گروه پزشکی، تنها سه تن پزشک عمومی بودند:
گروه پزشکی (به‌ترتیب الفبا): دکتر نادر اسماعیل‌پور (متخصص زنان)، دکتر کبری بلوکی مقدم (متخصص کودکان و نخستین زن عضو هیات مدیره‌ی نظام پزشکی رشت)، دکتر حجت، دکتر مهدی حسین‌پور (پزشک عمومی)، دکتر محمدرسول صبوری (فوق تخصص شبکیه‌ی چشم)، دکتر فرزد، دکتر فریبرز منصور قناعی (فوق تخصص گوارش)، دکتر فردین میربلوک (متخصص قلب)، دکتر مجید نصیری (متخصص گوش و حلق و بینی)، دکتر سیدحسن وشتانی (فوق تخصص قلب کودکان)، دکتر محمدعلی یزدان‌خواه (متخصص زنان) و دکتر یزدانی۳
دندانپزشکی: دکتر ریاضی و دکتر حمیدرضا ذاکر جعفری (متخصص پروتزهای دندانی)
داروسازی: دکتر پورکاظمی و دکتر کامبیز امجدی (داروساز)
آزمایشگاهی: دکتر علی فدائی (متخصص علوم آزمایشگاهی).
در این دوره دکتر میربلوک رییس، دکتر یزدانی نایب رییس، دکتر فرزد دبیر و دکتر یزدان‌خواه رییس هیات بدوی انتظامی بودند.

دوره‌ی هشتم (۱۳۸۳-۱۳۷۹)
انتخابات هشتمین دوره روز ۴ آذر ۱۳۷۹ برگزار شد. ترکیب هیات مدیره در این دوره تغییر اساسی کرد، طوری که ۱۱ نفر از ۱۷ عضو آن جابه‌جا شدند و برای نخستین بار یک ماما نیز به هیات مدیره‌ی نظام پزشکی رشت پیوست. حضور ۶ پزشک عمومی در برابر ۵ همکار متخصص در این هیات مدیره حاصل عملکرد انجمن پزشکان عمومی رشت بود که برای اولین بار به‌صورت منسجم وارد انتخابات نظام پزشکی شده بود:
گروه پزشکی (به‌ترتیب الفبا): دکتر اسماعیل‌پور، دکتر حمید اخوین (پزشک عمومی)، دکتر برزیگر، دکتر حسین‌پور، دکتر عباس درجانی (متخصص پوست)، دکتر عبدالحسین‌ صابر (جراح عمومی)، دکتر ایرج صدیقی (پزشک عمومی)، دکتر فرزد، دکتر سیدمحمد محمدی (پزشک عمومی)، دکتر سونیا معصومی (پزشک عمومی) و دکتر محمدعلی یزدان‌خواه (متخصص زنان)
دندانپزشکی: دکتر ریاضی و دکتر هومن سلوکی ‌فرد (دندانپزشک)
داروسازی: دکتر ناصر جهانبخش و دکتر سیدرضا میرراشد (داروساز)
آزمایشگاهی: دکتر سیدحسین برزو (دکترای علوم آزمایشگاهی)
مامایی: مژگان توکلی (ماما).
در این دوره دکتر برزیگر برای نخستین بار به ریاست نظام پزشکی رشت رسید و دکتر فرزد نایب رییس، دکتر جهانبخش دبیر و دکتر یزدان‌خواه رییس هیات بدوی انتظامی بودند. احداث ساختمان نظام پزشکی رشت در محل فعلی از مهم‌ترین اقدامات و افتخارات هیات مدیره‌ی این دوره بود.

دوره‌ی نهم (۱۳۸۷-۱۳۸۳)
انتخابات دوره‌ی نهم روز ۹ بهمن ۱۳۸۳ برگزار شد. در این دوره ترکیب هیات مدیره نسبت به دوره‌ی پیش ۹ تغییر داشت و از ۱۱ نماینده‌ی گروه پزشکی ۴ تن پزشک عمومی بودند:
گروه پزشکی (به‌ترتیب الفبا): دکتر اسماعیل‌پور، دکتر برزیگر، دکتر ابوالقاسم پیروزی (جراح مغز و اعصاب)، دکتر مسعود ‌جوزی (پزشک عمومی)، دکتر حسین‌پور، دکتر مرتضی رهبر (پزشک قانونی)، دکتر صابر، دکتر فرزد، دکتر علی محمدزاده (متخصص بیهوشی)، دکتر نیک‌پور و دکتر محسن وحید (متخصص ارتوپدی)
دندانپزشکی: دکتر ریاضی و دکتر سلوکی ‌فرد
داروسازی: دکتر پورکاظمی و دکتر ابوالفضل محمدصالحی (داروساز)
آزمایشگاهی: دکتر برزو
مامایی: طیبه مجاهدطلب (ماما).
در این دوره دکتر برزیگر و دکتر فرزد همچنان رییس و نایب رییس و دکتر پورکاظمی دبیر بودند. همچنین براساس اساسنامه‌ی جدید که در سال ۱۳۸۳ تصویب شد، در ترکیب انتظامی سازمان دکتر صابر، دکتر اسماعیل‌پور و دکتر رهبر به‌ترتیب رییس هیات بدوی انتظامی رشت، رییس هیات تجدید نظر انتظامی استان و دادستان دادسرای انتظامی نظام پزشکی رشت شدند.

دوره‌ی دهم (۱۳۹۱-۱۳۸۷)
انتخابات این دوره روز ۲۷ دی ۱۳۸۷ برگزار شد. در این دوره برای نخستین بار نماینده‌ی لیسانسیه‌های پروانه‌دار نیز به هیات مدیره‌ی نظام پزشکی رشت راه یافت و ۱۰ کرسی گروه پزشکی نیز به‌تساوی بین همکاران پزشک عمومی و متخصص تقسیم شد:
گروه پزشکی (به‌ترتیب الفبا): دکتر اخوین، دکتر اسماعیل‌پور، دکتر برزیگر، دکتر ‌جوزی، دکتر درجانی، دکتر رهبر، دکتر محمدحسین شهدی‌نژاد (پزشک عمومی)، دکتر صابر، دکتر محمدزاده، دکتر معصومی دکتر نیک‌پور (در این گروه دکتر درجانی در همان جلسه‌ی اول استعفا کرد و دکتر محمدزاده به‌عنوان عضو علی‌البدل جانشین او شد.)
دندانپزشکی: دکتر سلوکی ‌فرد و دکتر رضا طایفه دولو (متخصص دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی)
داروسازی: دکتر پورکاظمی و دکتر حسین عابدینی (داروساز)
آزمایشگاهی: دکتر برزو
مامایی: حکیمه خوش‌آموز (ماما)
لیسانسیه‌های پروانه‌دار: انسیه سروش (فیزیوتراپیست).

۱٫ هفته‌نامه‌ی سپید، شماره‌ی ۱۳۲ (۲۱ آذر ۱۳۸۷)
۲٫ خاطرات آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی (hashemirafsanjani.ir)
۳در این مقاله در معرفی همکاران متخصص یا فوق‌تخصص، اغلب به مدارج تخصصی فعلی‌شان اشاره شده است نه تخصص ایشان در زمان مورد نظر.

منابع:
۱٫ دکتر سیدحسن تائب، مروری بر تاریخچه‌ی نظام پزشکی رشت، پزشکان (ماهنامه‌ی داخلی انجمن پزشکان عمومی رشت)، شماره‌ی ۷ (آبان ۱۳۷۹)
۲٫ پزشکان (ماهنامه‌ی داخلی انجمن پزشکان عمومی رشت)، شماره‌ی ۸ (آذر ۱۳۷۹)
۳٫ پزشکان گیل، شماره‌‌های ۱۶ (بهمن ۱۳۸۳)، ۱۷ (اسفند ۱۳۸۳) و ۶۳ (دی ۱۳۸۷)
۴٫ بایگانی سازمان نظام پزشکی رشت
۵٫ دانسته‌های نویسنده و گفت‌وگو با پزشکان پیش‌کسوت شهرستان رشت.

برچسب‌ها: ٬ ٬

دیدگاه خود را بیان کنید.