پزشکان گیل

پکتوس کاریناتوم (Pectus Carinatum: PC) یا «سینه کبوتری» ناهنجاری است که در آن استرنوم به‌طرف قدام برآمدگی پیدا می‌کند. این ناهنجاری نسبت به پکتوس اکس‌کاواتوم (Pectus Excavatum: PE) شیوع خیلی کمتری دارد.
پکتوس کاریناتوم به سه دسته تقسیم می‌شود:

۱-    Chondrogladiolar
۲-    مخلوطی از کاریناتوم و اکس‌کاواتوم
۳-    Chondromanubrial.
Chondrogladiolar شایع‌ترین فرم PC است. در این فرم ثلث تحتانی استرنوم به‌طرف قدام و به‌طور قرینه برآمدگی پیدا می‌کند.

علت سینه کبوتری
علت این ناهنجاری به‌طور دقیق معلوم نیست. ولی دو نظریه وجود دارد:
۱- رشد زیادتر از حد ناحیه‌ی غضروفی دنده‌ها
۲- جابه‌جایی قدامی استرنوم.

تصویر ۱/ فتوگرافی قبل از عمل بیمار PC

ناهنجاری‌های همراه
ضایعات زیر همراه با سینه کبوتری دیده می‌شود:
۱- اسکولیوزیس
۲- نوروفیبروماتوزیس
۳- آنومالی‌های مهره‌ای
۴- هیپرلوردوزیس
۵- کیفوزیس.
سینه کبوتری معمولاً خود را در بچه‌های کم‌سن و سال نشان می‌دهد. این ناهنجاری در نیمی از موارد تا روز ۱۱ پس از زایمان دیده می‌شود و با بالا رفتن سن تشدید می‌یابد. به‌ویژه در جریان بلوغ سینه کبوتری شدیدتر و بدشکل‌تر می‌شود.

تشخیص
در تشخیص سینه کبوتری معاینه‌ی بالینی اهمیت بیشتری دارد. CXR و CT-Scan بیشتر برای دیدن ضایعات همراه با این ناهنجاری به‌کار می‌رود و MRI کمتر انجام می‌شود.

تصویر ۲/ فتوگرافی قبل و بعد از عمل بیمار PC

درمان
چون شکل ظاهری برای بیمار ناراحت‌کننده است، بنابراین بهتر است سینه کبوتری اصلاح شود. بهترین سن برای جراحی بین ۶ تا ۱۰ سالگی است. ما تابه‌حال ۶ بیمار مبتلا به سینه کبوتری را عمل کرده‌ایم که نتیجه رضایت‌بخش بوده است.

خلاصه‌ای از روش جراحی
در سال ۱۹۵۲ برای اولین بار Ravitch جراحی اصلاح سینه کبوتری را انجام داد. در عمل فوق غضروف‌های دنده‌های درگیر برداشته شد و دو مورد استئوتومی روی استرنوم انجام گرفت. وی در سال ۱۹۶۰ عمل اصلاح فرم Chondrogladiolar را با برداشتن غضروف دنده‌های درگیر و یک یا دو مرحله استئوتومی روی استرنوم انجام داد.
Roviscek در سال ۱۹۶۳ روش زیر را به‌کار برد:
– رزکسیون ساب‌پریوستیک غضروف‌های دنده‌های درگیر
– استئوتومی عرضی روی استرنوم
– رزکسیون قسمت برآمده‌ی پایینی استرنوم
– بالا کشیدن گزیفویید و عضلات رکتوس به خلف استرنوم
– ایجاد محل اتصال جدید.

تصویر ۳/ رادیوگرافی نیمرخ بیمار PC

عوارض جراحی
در بررسی‌های مختلف، عوارض عمل اصلاح سینه کبوتری در ۱۵۲ بیمار عبارت بود از:
– پنوموتوراکس در ۴ نفر
– آتلکتازی در ۱ نفر
– عفونت زخم در ۱ نفر
– نکروز موضعی زخم در ۱ نفر.

دکتر منوچهر آقاجان‌زاده
فوق تخصص جراحی قفسه‌ی سینه
استاد دانشگاه علوم پزشکی گیلان
نشانی: رشت، گلسار، ابتدای بلوار نماز، ساختمان جاوید، تلفن: ۷۲۲۳۶۱۵