پزشکان گیل

آکنه چیست؟
آکنه بیماری رایج پوستی است که در نتیجه‌ی عملکرد غدد چربی پوست ایجاد می‌شود. منافذ کوچک در پوست شما به غدد چربی زیر پوست متصل‌اند. این غدد ماده‌ی چربی به نام سبوم (Sebum) ترشح می‌کنند. منافذ پوست توسط کانال‌هایی به این غدد متصل می‌شوند که فولیکول (Follicle) نامیده می‌شوند.
چربی سلول‌های مرده‌ی پوست را به سطح پوست حمل می‌کند. از میان فولیکول‌ها موهای نازکی هم به بیرون پوست رشد می‌کند. وقتی فولیکولِ غدد چربی پوست مسدود ‌شود جوش ایجاد می‌شود. اغلب جوش‌ها در صورت، گردن، پشت و شانه‌ها یافت می‌شوند. این در حالی است که آکنه یک بیماری جدی تهدیدکننده‌ی سلامت نیست.

آکنه چگونه گسترش می‌یابد؟
برخی مواقع مو، سبوم و سلول‌های پوستی در منافذ پوستی جمع می‌شوند. باکتری‌ها در این منافذ باعث تورم و آماس آن ناحیه از پوست می‌شوند و جوش (Pimple) ایجاد می‌شود.
انواع مختلفی از جوش وجود دارد. انواع رایج عبارت‌اند از:
ـ جوش‌هایی که زیر سطح پوست باقی می‌مانند که White head یا سرسفید نامیده می‌شوند.
ـ جوش‌هایی که در سطح پوست و به رنگ سیاه هستند و سیاه بودن آن‌ها به‌دلیل کثیفی و چرک نیست که این جوش‌ها سرسیاه یا Black head نامیده می‌شوند.
ـ جوش‌هایی که به‌صورت برآمدگی کوچک صورتی رنگ و حساس هستند که پاپول نام دارند.
ـ جوش‌هایی که در قسمت انتهایی قرمز و در ناحیه‌ی سر چرکی‌اند و پوستول نام دارند.
ـ جوش‌هایی که در اندازه‌ی بزرگ، دردناک، سفت و عمقی‌اند و ندول نامیده می‌شوند.
ـ جوش‌هایی که عمیق، دردناک و مملو از چرک هستند و اثر زخم (اسکار) بر جای می‌گذارند و کیست نام دارند.

چه کسانی دچار آکنه می‌شوند؟
همان‌طور که گفتیم، آکنه بیماری رایج پوستی است که مردم از هر قشر و در هر سنی به آن دچار می‌شوند، اما اکثراً در سنین نوجوانی و جوانی دیده می‌شود. در یک برآورد، ۸۰ درصد مردم در سنین ۱۱ تا ۳۰ سالگی به آکنه دچار می‌شوند. برخی افراد حتی در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ عمر خود هنوز دچار آکنه هستند.

علت ایجاد آکنه چیست؟
دلایل ایجاد آکنه ناشناخته است. پزشکان فاکتورهای مشخص عامل آکنه را این‌گونه بیان می‌کنند:
۱٫ افزایش میزان هورمون در سنین نوجوانی
۲٫ تغییرات هورمونی طی دوران بارداری
۳٫ آغاز یا پایان مصرف دارویی خاص
۴٫ وراثت (اگر پدر و یا مادر شما دچار آکنه شدند احتمالاً شما هم این‌گونه خواهید بود)
۵٫ مصرف برخی از انواع داروها
۶٫ استفاده از مواد آرایشی چرب.

آکنه چگونه درمان می‌شود؟
آکنه توسط پزشکانی که با مسایل پوستی سروکار دارند درمان می‌شود و سعی بر این است که:
۱٫ جوش کاملاً خوب شود.
۲٫ از پیدایش جوش‌های جدید جلوگیری شود.
۳٫ از بر جای ماندن جای زخم جلوگیری شود.
۴٫ راهکارهایی ارایه شود که فرد از لحاظ روانی، خجالتی از داشتن جوش در صورت نداشته باشد.
آن‌چه مشخص است این‌که درمان زودهنگام بهترین راه پیشگیری از زخم‌های ناشی از جوش یا آکنه است. پزشک معالج شما ممکن است پیشگیری دارویی را به شما پیشنهاد دهد. برخی از داروها به‌صورت پماد روی پوست استعمال می‌شوند و برخی دیگر به شکل قرص‌اند. پزشک ممکن است استفاده از چندین دارو را به شما توصیه کند.

چگونه باید از پوست در برابر آکنه محافظت کرد؟
اگر شما دچار آکنه هستید، به نکات زیر برای مراقبت از پوست خود توجه کنید:
۱٫ به‌آرامی و ملایمت پوست خود را تمیز کنید. از پاک‌کننده‌های ملایم در صبح، عصر و بعد از کارهای طولانی سنگین استفاده کنید. ساییدن و تمیز کردن خشونت‌بار پوست نمی‌تواند آکنه را درمان کند و گاهی کار را بدتر می‌کند.
۲٫ پوست خود را لمس نکنید. به‌عبارت دیگر افرادی که جوش‌ها را فشار می‌دهند باعث ایجاد زخم و لکه‌های تیره در پوست خود می‌شوند.
۳٫ آقایان اصلاح صورت را به‌دقت و به‌آرامی انجام دهند و بهتر است پیش از اصلاح و استعمال کرم اصلاح، صورت خود را با صابون یا آب مرطوب و نرم کنند و توصیه می‌شود فواصل اصلاح طولانی باشد مگر در موارد اجبار.
۴٫ مواجهه‌ی طولانی با نور آفتاب باعث چروک پوست و تشدید جوش و حتی سرطان پوست می‌گردد. بنابراین حتی‌الامکان از قرارگیری طولانی‌مدت در معرض اشعه‌ی آفتاب بدون استعمال ضدآفتاب بپرهیزید.
۵٫ مواد آرایشی خود را به‌دقت انتخاب کنید. لوازم آرایشی نباید چرب باشند و روی آرم این محصولات به‌دنبال کلمه‌ی Noncomedogenic باشید. این کلمه به این معنی است که این محصول منافذ پوستی را مسدود نمی‌کند.

چه مواردی باعث تشدید آکنه می‌شود؟
این موارد عبارت‌اند از:
۱٫ تغییر میزان هورمون در دختران نوجوان و بالغ (۲ تا ۷ روز پیش از شروع عادت ماهیانه)
۲٫ پوشیدن لباس‌های تنگ
۳٫ آلودگی و رطوبت زیاد
۴٫ فشار دادن و دستکاری جوش‌ها
۵٫ سایش (تمیز کردن) زیاد پوست.
باید بدانیم که پوست کثیف و استرس باعث آکنه نمی‌شود. همچنین مصرف شکلات و غذاهای چرب باعث ایجاد آکنه در اغلب افراد نمی‌شود.
دانشمندان در جستجوی راه‌های جدید برای درمان آکنه هستند که از جمله‌ی آن‌ها تولید داروهای جدید، یافتن راهی برای پیشگیری از بسته شدن منافذ پوستی و راه‌هایی برای جلوگیری از نقش هورمون تستوسترون در تولید آکنه است.

Ref: http://www.niams.nih.gov

سمیه تقی‌زاده
کارشناس ارشد میکروبیولوژی

Email: som.taghizadeh@yahoo.com