پزشکان گیل

چاخاندیسیت (Chakhandicitis) یا معادل آذری آن «یالاندیسیت» که با لفظ آپاندیسیت فقط از نظر وزن و قافیه مشابهت دارد، برخلاف آپاندیسیت که نه‌تنها یک بیماری بلکه شایع‌ترین اورژانس جراحی و شکم حاد می‌باشد، فقط و فقط یک تشخیص است.

شیوع
تشخیص چاخاندیسیت در همه‌‌جای دنیا در مناطق مرفه‌نشین، کلینیک‌های خصوصی و نیز در بیمارستان‌های آموزشی به‌ویژه توسط رزیدنت‌های جراحی سال پایین بیشتر داده می‌شود. از نظر زمانی نیز در مواقع «گدا بهار» پزشکی و در اوضاع نابه‌سامان اقتصاد درمان بیشتر دیده می‌شود. اما برخلاف انتظار و در کمال تعجب، این تشخیص در مورد اطرافیان درجه یک پزشک (خواهر، مادر، برادر، فرزند و …) دیده نمی‌شود و انسیدانسی در حد صفر دارد! همچنین در بعضی از بیماران نوروتیک و ترسو بیشتر دیده می‌شود، به‌ویژه آن‌ها که همیشه مشکلات پزشکی خود را راساً و ابتدا از طریق Search در اینترنت حل کرده و با اطلاعات ناقصی که کسب کرده‌اند تشخیص آپاندیسیت و در واقع چاخاندیسیت را به پزشک جراح القا می‌کنند.

انتقال و واگیری
برخلاف آپاندیسیت حاد که علی‌رغم داشتن پاتوژنز و مکانیسم عفونی و میکروبی آپاندیس (که معمولاً در زمینه‌ی انسداد لومن آن صورت می‌گیرد) قابل انتقال و سرایت به اطرافیان و خویشاوندان بیمار نیست، تشخیص چاخاندیسیت امکان واگیری از یک پزشک به همکار دیگر دارد که البته این امر نیازمند وجود آلودگی در فضای تنفسی اخلاق پزشکی است. با این‌همه در جهان جراحان بسیاری هستند که به‌دلایل شخصیتی یا اخلاقی ایمن هستند (Personality immunity/ ethical Immunity) و تا کنون حتی یک بار نیز تشخیص چاخاندیسیت نداشته‌اند.
توجه: باید بین آپاندیسیت منفی حین جراحی یا پس از عمل و براساس گزارش پاتولوژی در فردی که تشخیص بالینی آن آپاندیسیت بوده یا آپاندیسیت قابل رد کردن نبوده است (و کلاً ممکن است در ۲۰-۱۵ درصد موارد دیده شود) فرق گذاشته شود، چرا که در چاخاندیسیت از ابتدا تشخیص بالینی غیر از آپاندیسیت است.

عوارض
کوتاه‌مدت: اصرار به چاخاندیسیت از طرف پزشک معالج، علی‌رغم انکار و مقاومت بیمار، گاه شرمندگی موقت را به‌دنبال دارد. چرا که ممکن است در نهایت بیمار پس از یافتن اجازه‌ی صحبت از پزشک، توجه وی را به اسکار کمرنگ و کوچک آپاندکتومی مربوط به سالیان پیش جلب نماید.
درازمدت: آپاندکتومی گرچه به‌ویژه در انواع غیرچرکی، عملی رایج، نسبتاً ساده و سریع است، ولی عوارض بالقوه‌ی بیهوشی و عمل جراحی (حتی به‌ندرت مرگ) به‌ویژه در بیمارانی که مشکلات قلبی یا داخلی ‌همراه دارند، در صورت چاخاندیسیت بودن تشخیص، شرمندگی تمام عمر را به‌دنبال خواهد داشت.
بحث و کنتراورسی (اختلاف نظر)
آپاندیس عضوی ضمیمه‌ی سکوم و آویزان از آن، مشتمل بر مقادیری بافت لنفاوی است که تا کنون کارکرد مشخص و قطعی برای آن نیافته‌اند.
صاحب‌نظران آپاندیسیت بر این عقیده‌اند که نیافتن غیر از نبودن است (عدم ‌الوجدان لایدل علی ‌عدم الوجود). در یک مقاله چند بیمار گزارش شده که از آپاندیس آن‌ها به‌طور موفق برای جایگزینی قسمت تنگ پیشابراه که به‌دنبال تصادف ایجاد شده بود استفاده شده است. اینان حتی آپاندکتومی اتفاقی (Incidental) را که در حین لاپاروتومی برای بیماری دیگر انجام می‌شود، محدود به موارد زیر می‌دانند:
۱٫    کودکانی که قرار است شیمی‌درمانی شوند.
۲٫    فرد مبتلا به کرون به‌شرطی که سکوم ابتلای ماکروسکوپیک نداشته باشد.
۳٫    افرادی که مسافرت‌های طولانی‌مدت با کشتی به نقاط دوردست که امکانات طبی یا جراحی ندارد، در پیش دارند.
۴٫    افراد فلج نخاعی یا ناتوان که نمی‌توانند تظاهرات بالینی آپاندیسیت مانند درد شکمی، رژیدیتی و… را بروز دهند.
صاحب‌نظران چاخاندیسیت در نقطه‌ی مقابل بر این عقیده‌اند که آپاندیس عضوی زاید و بی‌فایده است و چه‌بسا بعدها با التهاب حاد جان بیمار را به‌خطر اندازد، پس عدمش به ز وجود. اینان نه‌تنها به آپاندکتومی اتفاقی که در واقع به «آپاندکتومی پیشگیرانه» معتقدند. از نظر این‌ها، درازای آپاندیس نکته‌ی مهمی است که نمی‌توان به‌سادگی از آن گذشت، بنابراین با نشان دادن آپاندیسِ به‌طور اتفاقی دراز داخل شیشه‌ی پاتولوژی در بالای سر بیمار، وی را در تعجب با خود شریک می‌کنند و بیمار تازه می‌فهمد چه به‌جا عمل شده است و آن را به ملاقاتی‌ها و بیماران اتاق خود نشان می‌دهد.
تئوریسین‌های آپاندیسیت در پاسخ می‌گویند طول آپاندیس از فرد به فرد فرق می‌کند و بین  cm 30-1 (متوسط cm 9) متغیر است و ارتباطی با قد یا سن فرد ندارد. چه‌ بسا فردی با قد کوتاه یا سن کم که آپاندیس درازی داشته باشد و نیز طول آپاندیس شانس ابتلا به آپاندیسیت را بالا نمی‌برد. در واقع نباید تفاوت بین آپاندیس کوتاه و دراز را مانند تفاوت بین اکسیور (کرمک) و کرم آسکاریس پنداشت.
در انتها مواردی از Caseهایی که می‌توانند تشخیص چاخاندیسیت را به‌دنبال داشته باشند بیان می‌شود. البته یادآوری می‌شود که جراح در موارد مبهم و دوپهلو بودن علایم ممکن است با لحاظ کردن مجموع یافته‌های کلینیکی و پاراکلینیکی تشخیص آپاندیسیت را مطرح کند.
۱٫ گاستروآنتریت: با علایم کرامپ شکمی، اسهال آبکی، تب و لرز، استفراغ و دادن سابقه‌ی مصرف غذای مشترک و وجود یک یا چند مورد مشابه دیگر در اطرافیان، و در مورد ویروسی شمارش گلبول‌های سفید (WBC) نرمال
۲٫ عفونت دستگاه ادراری: با تب و لرز، استفراغ، درد و حساسیت پهلو و لژ رنال راست، باکتریوری و پیوری
۳٫ سنگ ادراری: با درد کولیک، تهوع و استفراغ، هماچوری، بدون تب و بی‌اشتهایی
۴٫    لنفادنیت مزانتریک: کودکان پس از عفونت دستگاه تنفسی فوقانی ممکن است دچار درد خفیف و نسبتاً غیرلوکالیزه‌ی شکمی شوند که با رژیدنتی واقعی در معاینه‌ی شکم همراه نیست. شمارش گلبولی (CBC) اکثراً نرمال است و با تحت‌نظر گرفتن بهبودی حاصل می‌شود.
۵٫    میتل اشمرز: تخمک‌گذاری وسط سیکل ماهیانه به‌دنبال پاره شدن فولیکول دو گراف می‌تواند با درد و تندرنس غیرلوکالیزه‌ی زیر شکم و بدون علایم دیگر از جمله تب و بی‌اشتهایی  همرا باشد. CBC تقریباً نرمال است.
۶٫ PID: عفونت لگنی معمولاً با درد دوطرفه یا گاه یک‌طرفه در زیر شکم همراه است و بیمار سابقه‌ی دردهای مشابه را می‌دهد. در معاینه ترشحات چرکی از رحم و نیز حساسیت در توشه‌ی واژینال وجود دارد.

دکتر سیدمحمد گل‌باغی
جراح عمومی
نشانی: رشت، چهارراه گلسار، ساختمان سهیل
تلفن: ۷۲۲۷۴۳۳