پزشکان گیل

دکتر بهمن مشفقی

با تاسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳، زمانی که «میاسای زآموختن یک زمان» در آرم این دانشگاه دیده می‌شد، زمینه تحصیل زنان نیز فراهم شده بود. همزمان با فارغ‌التحصیل شدن اولین گروه از دانشجویان پزشکی، «جمعیت بیداری ما» فارغ‌التحصیلی اولین زنان پزشک ایران را جشن گرفت و با چاپ تصویری از این زنان پزشک، سخنرانی یکی از آنان را در مجله «بیداری ما» به چاپ رساند. این شما و این سخنان سخنران آن مراسم، سرکار خانم دکتر اختر کامبخش. این سخنرانی را از کتاب «ما هم در این خانه حقی داریم»، خاطرات نجمی علوی (خواهر بزرگ علوی، نویسنده نامدار ایرانی) تقدیم شما می‌کنم؛ از فصلی تحت عنوان «اولین زنان فارغ‌التحصیل رشته پزشکی» در صفحات ۷۵ تا ۷۷ این کتاب:

 با توجه به اسارت و بیچارگی زن در این کشور، با تثبیت قوانین درهم و دیوانه‌ای که سالیان دراز، برخلاف نص صریح قرآن، برخلاف انصاف و وجدان در مورد ما حکم‌فرماست و مانند زنجیری به دست‌ و پای‌مان پیچیده است، قبول می‌فرمایید که این دسته از زنان این مرزوبوم که در مجمع امشب شما حاضرند، کاری خطیر انجام داده‌اند؛ زیرا آن‌ها ضمن کسب علم و دانش و علاوه بر امور دشوار خانه‌داری و شوهرداری، متکفل هزینه زندگی خود نیز بوده‌اند و با تمام این گرفتاری‌ها برای آن‌که مشت محکمی به دهان مرتجعین یاوه‌سرا زده باشند و به دنیا ثابت نمایند که زن ایرانی نیز می‌تواند با ابراز لیاقت در کسب مشکل‌ترین رشته‌های علم امروزی مجاهدت نموده و با برادران خود در یک ردیف ایفای وظیفه اجتماعی بنماید، با جدیت و کوشش بی‌حد به کسب فن پزشکی کوشیدند. در جریان تحصیل نه ‌فقط از برادران دانشجوی خود بازنماندند، بلکه به تصدیق تمام استادان محترم دانشکده پزشکی، با آن‌ها هم‌ردیف بوده‌اند.

با تمام رنج و مرارت چندین ساله، تصور می‌رفت که در جریان حق‌کشی و درهم‌وبرهم فعلی کشور به‌کلی در این اجتماع گم شویم و از شما چه پنهان هیچ باور نداشتیم که برادران دانشمند و همکاران ارجمند حاضر در این محفل انس، ما را به یاری گیرند. ولی این دعوت شما ما را به‌اشتباه خیالی خود واقف ساخت و این تشویق و مهربانی آقایان ما را به آتیه تا اندازه‌ای خوش‌بین نموده و امیدواریم در ضمن حیات پرافتخار حرفه پزشکی، این رابطه معنوی روزبه‌روز محکم‌تر شود.

با جرات و شهامت می‌توانم از جانب خود و رفقایم در حضور شما برادران مهربان متعهد شوم، همان‌طوری که با اراده‌ای خلل‌ناپذیر تمام مشکلات را زیر پا گذارده و بدین مایه رسیده‌ایم، حرفه پرافتخار پزشکی را فقط برای نتیجه مقدس و حقیقی آن‌ که خدمت به نوع بشر به‌خصوص هم‌میهن خود است به‌کار بریم. ما فن پزشکی را که برای خدمت به عالم انسانی آموخته‌ایم و فراز و نشیب آن را تا این حد پیموده‌ایم، هرگز مال‌التجاره و بازار سیاه قرار نمی‌دهیم. من نمی‌گویم که پزشک باید با فقر و فاقه زندگی کند، هرگز! خیر! زیرا ما عموماً یا غالباً نیازمندیم و باید زندگی خود را از راه کوشش و زحمت تامین نماییم ولی خدمت به نوع و فداکاری که هر پزشکی موظف بدان است در سرلوحه برنامه زندگی ما ثبت است. با تمام قوا آماده‌ایم که عمر عزیز خود را در راه امور بهداشت این ملت، به‌خصوص طبقات زحمتکش و رنجبران به مصرف برسانیم.

با تقدیم احترام و شادمان از این لطف سرشار! در انتظار ترقیات شگرف علم پزشکی و امور پزشکی ایران! در آرزوی استقلال و عظمت و نجات ایران میهن عزیز!

در پایان جا دارد اسامی زنان فارغ‌التحصیل رشته پزشکی شرکت‌کننده در این مراسم به‌شرح زیر آورده شود:

دکتر افتخار مقدم، دکتر هایده مالک، دکتر اختر کامبخش (کیانوری)، دکتر نصرت‌الملوک کاشانچی، دکتر حشمت عظیما، دکتر ربابه کیانوری، دکتر اشرف‌الملوک مصاحب، دکتر شمس‌الملوک میرسپاسی، دکتر حشمت پزشک، دکتر کچکینه کاظمی.

دکتر بهمن مشفقی

نشانی: لاهیجان، خیابان شهید کریمی، تلفن: ۴۲۲۳۳۳۴۳

Email: vahomanmdd@yahoo.com