پزشکان گیل

جی. تین، ج. ای. سافیتز

ترجمه: دکتر بابک عزیزافشاری

شاید بسیاری از متخصصین قلب‌ و‌ عروق تعجب کنند وقتی بدانند که بیشتر آن‌چه ما از ساختار و عملکرد طبیعی قلب و گردش خون و بیماری‌های آن‌ها می‌دانیم اولین بار در حین کالبدشکافی پس از مرگ به‌دست آمده است. اتوپسی (autopsy) از دو واژه یونانی اتوس (autos) یا «خود» و اپتوس (optos) یا «دیده» به‌معنی «خوددیده» است. یعنی خود پزشک، قلب انسان را پس از مرگ مشاهده کرده و جزییات مختلف آن را مورد توجه قرار داده است.

آندریاس وسالیوس اولین شخصی بود که در اواسط قرن شانزدهم میلادی، در دانشگاه پادوآ در شمال ایتالیا، به تشریح فیزیولوژی قلب و دستگاه گردش خون با استفاده از اتوپسی پرداخت. در همان زمانی که نیکولاس کوپرنیک در همین دانشگاه مدعی شد خورشید مرکز عالم است، وسالیوس نیز مدعی شد قلب مرکز بدن انسان است. بعدها ویلیام هاروی گفت قلب خورشید بدن است.

تصاویر آناتومی باقیمانده از وسالیوس به‌قدری دقیق و واضح است که همچنان جزو ابزارهای ارزشمند آموزشی به‌شمار می‌آید. وسالیوس بسیاری از خطاهای جالینوس را اصلاح کرد. مثلاً وجود منافذ در دیواره بین‌بطنی به‌عنوان مسیر جریان خون از قلب راست به چپ را رد کرد.

دیوارنگاره‌ دیگو ریورا (Diego Rivera) در انستیتو کاردیولوژی مکزیکوسیتی، ۱۹۴۵، همراه با پرتره‌هایی از وسالیوس، هاروی و مورگانی:
A، وسالیوس یک قلب سالم در دست خود دارد.
B، هاروی وریدهای سطحی را می‌فشارد تا با جریان خون به‌سمت قلب نشان دهد که خون هنوز در حرکت است.
C، مورگانی که به هاروی خیره شده قلبی را نگه داشته که دچار آنوریسم آئورت است. این قلب متعلق به یکی از بیماران سابق اوست که اکنون سینه‌اش شکافته شده است.
وسالیوس، هاروی و مورگانی هر سه در دانشگاه پادوآ ایتالیا کار می‌کردند.

موارد متعدد مرگ ناگهانی طی سال‌های ۱۷۰۵ و ۱۷۰۶ میلادی باعث شد پاپ کلمنت یازدهم از پزشک شخصی خود، جیوانی ماریا لانچیسی بخواهد تا علت این مرگ‌ها با انجام اتوپسی مشخص شود. اتوپسی‌ها روشن ساخت که علت بیشتر این مرگ‌ها بیماری قلب و آئورت است. بیشترین اتوپسی برای تشخیص علت مرگ توسط جیوانی باتیستا مورگانی انجام شده است. مورگانی در سال ۱۷۶۱ حدود ۷۰۰ مورد اتوپسی را گزارش کرد. برخی از بیماری‌هایی که وی تشریح کرد شامل پارگی آئورت، پارگی قلب و بیماری‌های دریچه‌ای قلب بود.

مورگانی اولین فردی بود که ایده ارتباط بالینی-آسیب‌شناختی (clinicopathological correlation) را مطرح کرد. او گفت اتوپسی می‌تواند در خدمت بیماران قرار گیرد (مرگ از کمک به زندگی لذت می‌برد). این ایده منشاء شکل‌گیری کنفرانس‌های بالینی-آسیب‌شناختی بود که از سال ۱۹۲۴ به‌صورت هفتگی در بیمارستان عمومی ماساچوست برگزار ‌شد و به‌تدریج به سایر بیمارستان‌ها گسترش یافت.

امروز نیز، به رغم ابداع روش‌های نوین تصویربرداری و شناخت مبانی ژنتیک بیماری‌ها، اتوپسی و ارتباط بالینی-آسیب‌شناختی همچنان به‌عنوان ابزارهای اصلی حل معمای بیماری‌ها، در خدمت سلامت انسان است. بی‌شک با گسترش دانش بشر، ارزش این ابزارها در آینده بیش ‌از ‌پیش روشن خواهد شد.

ترجمه و تلخیص از:

Autopsy as a Source of Discovery in Cardiovascular Medicine: Then and Now

Thiene G, Saffitz JE

Circulation. ۲۰۱۸ Jun 19