پزشکان گیل

زنی با مردان

بدست پزشكان گيل • 3 نوامبر 2015 • دسته: صفحه‌ آخر٬ يادداشت‌ها

دکتر امید زرگری

یکم
«مادام بواری» یکی از بهترین رمان‌های کلاسیکی است که تا کنون خوانده‌ایم؛ اثری کم‌نظیر؛ چیزی همتای آثار تولستوی و شاید بر‌تر از آن‌ها! چرا که با وجود کلاسیک بودن، مدرن نیز هست. (نمی‌دانیم «کلاسیک مدرن» اکسی‌مورون۱ محسوب می‌شود یا خیر!)
حکماً فلوبر به هنگام نوشتن این کتاب حسابی عرق ریخته است! به‌نظر می‌رسد فریم به فریم آن را با وسواسی بی‌پایان نوشته باشد. صحنه‌ی نمایشگاه کشاورزی در نوع خود پدیده‌ای‌ست. همین‌طور مشاجرات لفظی کشیش و داروخانه‌چی به هنگام تدهین «اما» (مبارزه‌ی آب متبرک و کلر!) یا آن گاه که داروخانه‌چی قرار است مثلاً به‌نرمی خبر مرگ پدرشوهر را به اما بدهد. در هر حال، حاصل کار فوق‌العاده است… به‌عنوان یک مرد، می‌توانیم بگوییم هر مردی آمیزه‌ای از لئون، رودولف و شارل است. شارل البته یک بازنده (لوزر) تمام‌عیار است. در آثار کلاسیک معمولاً بازنده‌ها موجب حس دلسوزی در ناظرین می‌شوند اما شارل این حس را در ما برنمی‌انگیزد. بازنده بودن سزای چنین آدمی‌ست! از شما چه پنهان، ما حتی از این‌که او به خاک سیاه می‌نشیند، در ته دل خرسندیم! (و این‌جاست که می‌گوییم این رمان، رمان مدرنی ست.)
ما این کتاب را همین دو سه سال پیش خواندیم. قاعدتاً باید شرمگین باشیم از این‌که آن را پیش‌تر از این‌ها نخوانده بودیم؛ پس هستیم! اما در عین‌حال به نوعی خوشحالیم که آن را قبلاً نخوانده بودیم، چرا که فکر می‌کنیم خیلی از کتاب‌ها را با خواندن در سنین پایین (و بعضاً خیلی پایین) حرام کرده‌ایم! چون آن لذتی که می‌بایست می‌بردیم، نبردیم و وقت دوباره‌خوانی هم حالا حالا‌ها مهیا نمی‌شود.
ضمناً ماریو وارگاس یوسا کتابی در مورد مادام بوواری دارد با عنوان «عیش مدام». آن هم خواندنی‌ست.

دوم
«بتشیبا اوردین»ِ داستان توماس هاردی هم زنی ست که بین سه مرد گیر کرده است: در این‌جا لئون، رودولف و شارل جای خود را به سه مرد دیگر داده‌اند: گابریل اوک وفادار، ویلیام بولدوود پولدار و فرانک تروی عاشق‌پیشه. «دور از اجتماع خشمگین» البته بسیار کلاسیک و قابل پیش‌بینی است. گابریل که تقریباً تا انتهای داستان بازنده‌ای شریف است، نهایتاً عاقبت به‌خیر می‌شود (چنین چیزی در دنیای واقعی معمولاً رخ نمی‌دهد). هر چند غیر از بازی کری مولیگان، فیلم جذابیت دیگری برای ما نداشت، اما به‌هرحال جزو باید دید‌های امسال می‌بود.

سوم
اما از این دو بهتر، داستان کوتاه همینگوی است: «زندگی شاد و کوتاه فرنسیس مکامبر». این‌‌ همان چیزی بود که ما می‌خواستیم! این بار زنی بین دو مرد… در مورد شخصیت زن این داستان می‌توان ساعت‌ها بحث روان‌شناختی کرد و البته در پایان همچنان از شناخت آن عاجز ماند!