پزشکان گیل

دکتر امید زرگری

ضعف حافظه چندان هم بد نیست! برای مثال باعث می‌شود به لطیفه‌ای که بارها شنیده‌اید باز بخندید. اگر این ضعف شدیدتر باشد ممکن است به نتایج شگرف‌تری هم منجر شود. فرضاً این شانس (یا خطر؟!) وجود دارد که دوباره عاشق همسرتان شوید.

برگسون که آدم بیکاری بوده برای چیز به‌ظاهر مجردی چون حافظه و خاطرات، تقسیم‌بندی و تعاریف مفصلی دارد من‌جمله حافظه یادآوری (که نگاه به گذشته دارد)، حافظه تجمیعی (که تمرکزش به‌سوی آینده است)، حافظه درکی، حافظه عادتی و غیره.

ما که فقط تئوری بلدیم، در هر فرصتی در مورد اهمیت حال و «دم را دریافتن» سخنرانی می‌کنیم! با این حال، در زندگی هر کسی، مرحله‌ای فرا می‌رسد که نگاهش به گذشته بیش از آینده می‌شود. زمانی که پرسش‌های ما در مورد معنای زندگی بیشتر و پررنگ‌تر از همیشه خواهد شد و اغلب سردرگمی ناشی از ناتوانی در پاسخ دادن به این پرسش‌ها هم جدی‌تر می‌شود.

در هر حال، مدتی است به این مرحله از زندگی رسیده‌ایم. لابد علامتی از میان‌سالی یا پیری یا شاید صرفاً نشانه‌ای از ملال مزمن باشد. علت هر چه هست، اینک بیش از پیش گذشته خود را مرور می‌کنیم. این را هم بگوییم که اگر به گذشته خود نگاه کردید و متوجه شدید که حماقت چندانی مرتکب نشده‌اید، به احتمال اصلاً جوانی نکرده‌اید. این نگاه به گذشته شاید با هدف recall کردن یا reset کردن خود و شاید هم تنها برای مرور خاطرات باشد.

آن‌چه از خاطرات در ذهن به ثبت می‌رسد، اغلب با آن‌چه در واقعیت رخ داده متفاوت است. از همین روست که گاه شنیدن یک خاطره مشترک از زبان فردی دیگر ما را متعجب می‌کند. جولیان بارنز (Julian Barnes) استاد سوژه خاطرات است. همان‌طور که پروست در جستجوی زمان از دست رفته است، بارنز هم پیوسته در جستجوی خاطرات است.

«فقط یک داستان» (The only story) سومین کتابی از بارنز بود که به‌تازگی خواندیم. این داستان از جهاتی شبیه به «درک یک پایان» است. در اینجا هم مردی می‌ایستد و خاطرات خود را مرور می‌کند. «فقط یک داستان» بیشتر داستانی در مورد عشق است تا آن‌که داستانی عاشقانه باشد. همه داستان‌ها به‌نوعی تکرار یکدیگر هستند، با این حال سخن از عشق تمامی ندارد. در مورد تعریف آن، ضرورت آن، مضرات آن! طول عمر و تاریخ انقضای آن و… تا ابد می‌توان گفت و شنید. «فقط یک داستان» در مورد اهمیت عشق اول است و این‌که چگونه تاثیر آن تا همیشه باقی می‌ماند. همچنین داستانی است در مورد «دلمه بستن» عشق و بدل شدن آن به ترکیبی از خشم و ترحم.

نوشته‌های جولیان بارنز از نظر سبک هم بدیع است. او یک نویسنده قرن بیست‌ویکمی است. تغییر زمان داستان از اول شخص به دوم شخص و سپس سوم شخص در سه فصل این داستان، ابتکار کم‌نظیری است.

و به‌هرحال پرسش همیشگی باقی است: ترجیح می‌دهید نصیب‌تان عشق بیشتر و ‌رنج بیشتر باشد یا عشق کمتر و رنج کمتر؟

هر که خواهد که چو حافظ نشود سرگردان

دل به خوبان ندهد، وز پی ایشان نرود!

دکتر امید زرگری

متخصص پوست

نشانی: رشت، پل بوسار، ساختمان پزشکان دانا، طبقه سوم، واحد یک، تلفن: ۳۳۱۱۷۵۲۰

Website: iranderma.com; drzargari.com

Telegram: t.me/dromidzargari

Email: ozargari@gmail.com