پزشکان گیل

دکتر امید زرگری

اندر حکایت درمان‌های «قطعی»!

پیش‌تر در مورد علاقه ملت‌مان به فریفته شدن مطلبی نوشته بودم. از دیگر چیزهای مورد علاقه ملت شریف ما درمان قطعی است!

ملت نجیب ما علاوه بر دو خصوصیت بالا، یک ویژگی دیگر هم دارد و آن این‌که حافظه خوبی ندارد! (برای یادآوری، همین چند سال پیش بود که گفتند دانشمندان کشور ما داروی ایدز را کشف کرده‌اند. بعید می‌دانم یادتان مانده باشد!)

این سه خصوصیت را که کنار هم بگذارید، راه را برای شارلاتان‌ها در همه زمینه‌ها باز می‌کنید!

متاسفانه اصرار پنهان و آشکار اولیای امور بر ترویج طب اسلامی و سنتی و گیاهی و امثالهم و نبود کنترل بر مدعیان این‌گونه درمان‌ها، موجب می‌شود که سودجویان به‌راحتی با تبلیغات کذب، بیماران را فریب داده و روند درمان درست را مختل کنند.

برای نمونه، این روزها از زبان بیماران می‌شنوم که کرمی به نام «پسومام» بیماری سوریازیس را به‌طور قطعی درمان می‌کند.

شخصاً چندین بار در مورد بیماری سوریازیس مطالبی به عرض رسانده‌ام؛ این‌که چیزی حدود ۱۲۵ میلیون نفر در دنیا به این بیماری مبتلا هستند و این‌که این بیماری، یک بیماری مزمن است اما می‌توان آن را کنترل کرد (همان‌طور که دیابت و فشار خون و… را می‌توان کنترل کرد اما چیزی به اسم درمان قطعی برای آن‌ها وجود ندارد).

داستان‌های مشابه در مورد درمان قطعی بیماری‌های دیگر را هم لابد شنیده‌اید…

خلاصه کلام: آن ‌کس که مکرر فریب می‌خورد، بیش از فریبکار مقصر است.

چرا اصلاح باور غلط سخت است؟

این اتفاق مرتب برایم رخ می‌دهد که بیماری با باوری غلط که شدیداً به آن معتقد است به من مراجعه می‌کند (صرفاً برای این‌که یک تایید هم از پزشک معالجش بگیرد!) و من علی‌رغم تلاش و دادن توضیح علمی، موفق به اصلاح باور اشتباه بیمار نمی‌شوم.

برای مثال، خیلی از بیماران تصور می‌کنند مصرف آب فراوان، باعث رطوبت رسانی به پوست‌شان می‌شود (لابد جایی در اینترنت یا مجلات زرد چیزی در این مورد خوانده‌اند). وقتی به ایشان توضیح می‌دهم که رابطه‌ای علمی بین مصرف آب و رطوبت پوست وجود ندارد، این حس را دارم که اغلب تغییری در باورشان ایجاد نمی‌شود؛ اما چرا؟

این مقاومت در برابر تغییر باور چیزی است که دانشمندان آن را Backfire effect نامیده‌اند. شاید بتوان آن را «اثر نتیجه معکوس» نامید. به این معنی که سعی بر توضیح، حتی ممکن است باعث پافشاری بیشتر فرد بر باور غلط خویش شود! دلیل این پدیده این است که پذیرش باور اشتباه، برای بسیاری تهدیدی برای سایر باورهای‌شان هم محسوب می‌شود و به این علت از قبول آن سر باز می‌زنند.

بنابراین اگر قصد اصلاح باور اشتباه فردی را دارید، بهتر است خیلی با ملایمت رفتار کرده، به چند نکته توجه کنید:

– نشان دهید، که اصلاح این باور به‌معنی اشتباه بودن سایر باورهای فرد نیست.

– به‌جای حمله، محترمانه بحث کنید و هیجان‌زده نشوید!

– به‌دقت به فرد گوش دهید و سعی کنید منشا آن اعتقاد غلط را پیدا کنید.

با تمام این حرف‌ها، گاهی موفق نمی‌شوید! برای مثال، این روزها مردم (در سراسر دنیا) عاشق داروهای گیاهی هستند و باور دارند که این مواد چون منشا گیاهی دارند، کاملاً بی‌ضررند.

من معمولاً به‌جای بحث کردن، از ایشان می‌پرسم منشا سیگار چیست؟!

دکتر امید زرگری

متخصص پوست

نشانی: رشت، پل بوسار، ساختمان پزشکان دانا، طبقه سوم، واحد یک، تلفن: ۳۳۱۱۷۵۲۰

Website: iranderma.com; drzargari.com

Telegram: t.me/dromidzargari

Email: ozargari@gmail.com