پزشکان گیل

به‌احترام زنده‌یاد دکتر علی‌عباس پورعباس

/ دکتر محمدکاظم پورکاظمی

/ ارتباط دوستی یک‌طرفه‌ام با زنده‌یاد دکتر علی‌عباس پورعباس بدون آن‌که بدانم، از ابتدای دهه‌ی ۶۰ آغاز شده بود. زمانی که من در دوران مدیریت درمان سرور گرامی، جناب دکتر احمد هریالچی، با تنی چند از کار‌شناسان وظایف محوله‌ی امور درمان بیماران به‌ویژه بیمه‌شدگان، اداره‌ی کمیسیون‌های پزشکی و… را به‌عهده داشتیم. در آن سال‌ها به‌دلیل کمبود پزشک و امکانات تخصصی، بیشتر بیماران به‌ویژه بیماران قلبی برای عمل جراحی ناگزیر بودند به خارج از کشور عزیمت کنند و این کار زمانی میسر می‌شد که ضرورت آن به‌علت عدم امکانات در کشور در کمیسیون پزشکی تصویب گردد تا بیمار با استفاده از ارز دولتی اقدام به سفر کند. در این کمیسیون وظیفه‌ی من تکمیل مدارک بیمار مراجعه‌کننده به‌منظور ارایه و طرح در کمیسیون مربوط بود و جناب دکتر هریالچی به‌عنوان مدیر امور درمان عهده‌دار اداره‌ی کمیسیون بود.
چند سال بعد از ماجرا که من ضمن ادامه‌ی اشتغال در بهداشت و درمان آن زمان، در جوار مطب زنده‌یاد دکتر پورعباس در ابتدای خیابان امام خمینی مدیریت داروخانه‌ی «جاوید نو» را عهده‌دار شدم، ایشان مرا از این مودت یک‌طرفه آگاه ساخت و تعریف کرد که در سال ۱۳۶۰ یکی از برادرانش برای عمل جراحی قلب در فرانسه و استفاده از ارز مربوط به من مراجعه کرده بود و دکتر پورعباس به‌دلیل آن‌که این خواسته در کمال خوش‌رویی و در کوتاه‌ترین مدت به انجام رسیده بود، همواره این رویداد را نقطه‌ی عطفی مثبت تلقی می‌کرد و خواستار استمرار این ارتباط بود.
البته این رابطه بعد‌ها به ضرورت ارتباط شغلی، با وجود اختلاف سنی و نسلی، به تعامل نزدیک‌تر منتهی شد و موجبات رفت‌ و آمد خانوادگی را فراهم آورد، به‌طوری که مشارالیه ساده‌ترین مسایل جاری را با مشورت بنده به انجام می‌رساند.
دکتر علی‌عباس پورعباس ملقب به نورالدین و به ‌بیان عامیانه «آقا نور» در سال ۱۳۰۵ در خانواده‌ای متمول، متدین و اصیل در شهر رشت به‌دنیا آمد و تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در همین شهر به پایان رساند. وی جزو اولین پذیرفته‌شدگان رشته‌ی پزشکی در دانشکده‌ی پزشکی و داروسازی دانشگاه جدید‌التاسیس تبریز در سال ۱۳۲۸ بود و دوره‌ی ۶ ساله‌ی پزشکی را در مهرماه ۱۳۳۴ با موفقیت به اتمام رساند و پروانه‌ی طبابت وی در سال ۱۳۳۵ صادر شد. مداوای بیماران در درمانگاه بیمه‌های اجتماعی رشت واقع در کوچه‌ی آفخرا به ریاست دکتر علی فروحی، نخستین تجربه‌ی پزشکی ایشان بود. ایشان چند سال پس از کسب تجربه، مبادرت به تاسیس مطب نیمه‌وقت در ابتدای خیابان پهلوی سابق (امام خمینی فعلی)، اول میدان بزرگ (معروف به بازار شیخ جواد) کرد و پذیرای بیماران پوستی و آمیزشی در عصر‌ها شد و تا آخر عمر در همین محل در خدمت بیماران بود.
دکتر پورعباس همچنین با کمک رییس اداره‌ی کار وقت، ساختمانی را در محله ساغری‌سازان اجاره و به‌منظور تاسیس بیمارستان بیمه‌های اجتماعی کارگران با ۷۰ تخت بیمارستانی برای پذیرش بیماران داخلی، جراحی و زنان تجهیز کرد و ریاست بیمارستان مزبور را عهده‌دار گشت. ولی پس از انتقال بیمارستان به باغ داداش‌زاده (محل فعلی دانشکده پرستاری و مامایی) و بالاخره خرید ساختمان بیمارستان میسیون دینی آمریکایی‌ها در خیابان چراغ برق قدیم (خیابان ۱۷ شهریور، بیمارستان امیرالمومنین فعلی) از ادامه‌ی کار در بیمه‌های اجتماعی منصرف شد.
بنا بر مستندات موجود در پرونده‌ی خدمتی، دکتر پورعباس از مهرماه ۱۳۴۲ برای کسب دانش و تجربه‌ی بیشتر به سوییس رفت و به‌عنوان دستیار در بیمارستان کانتونال ژنو به تحقیق و مطالعه در زمینه‌ی بیماری‌های پوست و آمیزشی پرداخت و گواهی لازم را از کلینیک درماتولوژی بیمارستان دریافت داشت. وی پس از بازگشت از سوییس به توصیه‌ی همدوره‌ا‌ی دانشگاهی‌اش زنده‌یاد دکتر جواد محمدپور، معاون فنی وقت بهداری گیلان، از سال ۱۳۴۳ به استخدام بهداری درآمد و در اداره‌ی امور بیماری‌های واگیر مشغول خدمت شد.
به‌نقل از استاد گرامی جناب دکتر اصغر فرخیان، جراح و متخصص بیماری‌های چشم که آن زمان به‌عنوان رییس اداره‌ی بیماری‌های واگیر انجام وظیفه می‌کرد، دکتر پورعباس پس از هماهنگ کردن خود با طبیعت کار در اداره‌ی مزبور، وظیفه‌ی بیماریابی جذامیان را به‌عهده گرفت و در این راه کوشش فراوانی به‌عمل آورد و با عشق و علاقه‌ی فراوان به درمان آنان می‌پرداخت.
ایشان یکی از اعضای موثر جمعیت مبارزه با جذام گیلان که هیات مدیره‌ی آن را آقایان دکتر حسن صالحی، مهندس عباس جفرودی و دکتر خسرو جباری تشکیل می‌دادند به‌حساب می‌آمد و بعد‌ها تا سال ۱۳۵۲ به‌عنوان مسوول مبارزه با جذام خدمت کرد تا سال ۱۳۵۴ که به‌دلیل بیماری از کار در دوایر دولتی کناره‌گیری کرد و تا پایان عمر در‌‌ همان مطب اولیه، خالصانه و با تمام وجود به معالجه و درمان بیماران همت گماشت.
دکتر پورعباس توجه ویژه به بیماران نیازمند و رعایت انصاف در حرفه‌ی خود را هیچ‌وقت از یاد نمی‌برد. انسانی مومن و متعهد و مقید به آداب و فرایض دینی بود و همواره از خداوند متعال و ائمه‌ی اطهار مدد می‌جست. از سال ۱۳۵۴ به درخواست مسوولین سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی، روزانه پذیرای ۵ بیمار رایگان بود و تا این اواخر هم خود شاهد بودم که با تقبل هزینه‌ی دارویی، بیماران مستمند را به‌صورت رایگان می‌پذیرفت.
گرچه گذشت بی‌امان سال‌ها، جسم و روحش را خسته و فرسوده کرده بود ولی کماکان سعی می‌کرد با‌‌ همان دیسیپلین و نظم و ترتیب خلل‌ناپذیر دوران جوانی با ظاهری آراسته در مطب حاضر شود و در خدمت بیمارانی باشد که بعضاً از استان‌های همجوار مراجعه می‌کردند. وی با تلاش همه‌جانبه‌ی خود، مقبولیت اجتماعی و عامه را با ازخودگذشتگی کسب کرد. عموماً چنین افرادی همواره در قلب‌ها جای می‌گیرند و فراموش نخواهند شد.
زنده‌یاد ذوق فراوانی در جمع‌آوری اشیای عتیقه و پرورش گل‌های قیمتی داشت و سرانجام عصر جمعه ۱۳ فروردین ۹۵ در منزل پدری خود در محله‌ی خواهر امام رشت، کوی احتشام که با‌‌ همان سبک قدیمی حفظ شده است، در حالی که مشغول تزیین گل‌های زینتی منزل بود، به‌دلیل حمله‌ی قلبی به بیمارستان منتقل شد و در شامگاه‌‌ همان روز، در سن ۹۰ سالگی رخت از جهان فانی بربست و در آرامگاه خانوادگی خود در تازه‌آباد رشت آرام گرفت.
فقدان این عزیز از دست رفته را به همسر بزرگوار و گرامی‌شان سرکار خانم بالازاده و تنها دخترش خانم هدیه پورعباس و داماد خانواده جناب مهندس بنان و سایر منسوبین تسلیت می‌گویم. روحش شاد و قرین رحمت الهی باد!

دکتر محمدکاظم پورکاظمی
دبیر هیات مدیره‌ی نظام پزشکی رشت
رییس انجمن داروسازان گیلان
نشانی: رشت، خیابان سعدی، نرسیده به میدان گلسار، خانه‌ی داروساز، تلفن: ۳۳۱۱۰۰۰۲