پزشکان گیل

ترجمه: دکتر بابک عزیز افشاری

ماجرا از بهار امسال آغاز شد. در اواخر ماه آوریل، چند کودک در منطقه فقیرنشین روتودرو در حومه شهر لارکانا واقع در جنوب پاکستان به‌دلیل تب طولانی و مقاوم به درمان در یک مرکز درمانی بستری شدند. وجه مشترک این کودکان این بود که همگی جزو بیماران یک پزشک متخصص اطفال به نام دکتر مظفر گانگارو بودند.

یکی از تشخیص‌های افتراقی در مبتلایان به تب طول‌کشیده با علت نامشخص (FUO)، عفونت HIV است ولی کمتر پزشکی در یک نوزاد یا کودک خردسال به این تشخیص فکر می‌کند؛ ولی متاسفانه و با کمال تعجب، آزمایش اچ‌آی‌وی این اطفال مثبت بود.

و این فقط آغاز یک تراژدی بود. پخش این خبر باعث شد والدین بسیاری از اطفال به مراکز درمانی هجوم بیاورند. با تلاش دولت تا اواخر ماه مه حدود ۱۰ هزار نفر به‌طور رایگان غربالگری و ۴۹۴ کودک مبتلا به عفونت اچ‌آی‌وی شناسایی شدند. در بیشتر موارد، والدین این کودکان اچ‌آی‌وی منفی بودند. آزمایش دکتر گانگارو مثبت اعلام شد.

البته شیوع ایدز در این منطقه موضوع تازه‌ای نیست. ایالت سند در جنوب پاکستان، حدود نیمی از ۱۵۰ هزار مورد شناخته شده اچ‌آی‌وی مثبت در این کشور را در خود جای داده است. در این مورد خاص، توجه‌ها بیش از همه روی دکتر گانگارو متمرکز شد. ولی در حال حاضر، توجه رسانه‌ها به‌دلیل کوتاهی و بی‌توجهی نسبت به استفاده مجدد از وسایل و تجهیزات پزشکی مانند سرنگ و ضعف در زمینه رعایت استانداردهای انتقال خون، روی نظام سلامت پاکستان معطوف شده است.

دکتر گانگارو می‌گوید از بیماری خود مطلع نبوده و احتمالاً به‌دنبال تزریق خون آلوده مبتلا شده است. او چند سال پیش در سانحه رانندگی مصدوم شده و در بیمارستان به او خون تزریق شده بود.

در پی فشار افکار عمومی و با شکایت والدین، دکتر گانگارو در ۳۰ آوریل بازداشت شد.

او در یک پیام ویدئویی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، اعلام کرد: «مرا به عنوان مقصر اصلی در گسترش اچ‌آی‌وی متهم کرده‌اند. من یک پزشک متخصص اطفال هستم. من از بیماری خود بی‌اطلاع بودم. اگر اطلاع داشتم، خود را درمان می‌کردم. هیچ علایم یا نشانه‌ای از بیماری نداشتم. کاملاً سرحال بودم. چرا باید این بلا را بر سر اطفال بی‌گناه بیاورم؟ چه دشمنی با آن‌ها داشتم؟»

تحقیقات ادامه دارد تا مشخص شود این اپیدمی ناشی از روش‌های غیرایمن در مطب دکتر گانگارو بوده یا مشکلات مشابه در مراکز دیگر نیز وجود دارد. دکتر منهاج کیدوای، رییس کمیسیون درمان ایالت سند، که یک گروه مستقل با بودجه دولتی است، می‌گوید علت این اپیدمی استفاده از سرنگ چندبارمصرف، عدم رعایت استانداردهای انتقال خون و همچنین استفاده مجدد از سرم‌های قندی و نمکی است که قبلاً به بیمار دیگری تزریق شده است.

فهمیده خان، مشاور منطقه‌ای برنامه ایدز سازمان ملل در پاکستان و افغانستان ضمن تایید این مطلب می‌گوید: «در حال حاضر به‌نظر می‌رسد روش اصلی انتقال اچ‌آی‌وی در این منطقه، عدم رعایت استانداردها در زمینه تزریقات به‌طور کلی و بالاخص در زمینه انتقال خون است. با توجه به افزایش موارد ابتلا از ماه آوریل، به‌نظر می‌رسد یک نفر نمی‌تواند مقصر ماجرا باشد.»

سازمان نظام پزشکی و دندانپزشکی پاکستان اعلام کرده حدود ۲۰۰ هزار نفر بدون مجوز در ایالت سند به انجام امور مرتبط با سلامت اشتغال دارند. همچنین بازرسان پلیس می‌گویند در جریان تحقیقات متوجه شده‌اند برخی افراد سودجو اقدام به جمع‌آوری و بسته‌بندی مجدد سرنگ‌های مستعمل و فروش آن‌ها به مراکز درمانی می‌کنند.

همچنین گزارش بازرسان نشان می‌دهد در حدود ۵۰۰ مرکز درمانی، آزمایشگاه و بانک خون در سراسر ایالت سند از روش‌های غیرایمن استفاده می‌شود. تنها در لارکانا ۱۴۷ مرکز توسط پلیس تعطیل شده است. دولت به همه مراکز درمانی هشدار داده است.

مشکل بزرگ دیگری که وجود دارد این است که انجام برخی امور مرتبط با سلامت در بسیاری از مناطق پاکستان به افراد غیرمرتبط واگذار شده که البته باید تحت نظارت یک پزشک این امور را انجام دهند، ولی پزشک نظارت مستقیم بر این فعالیت‌ها ندارد و صرفاً از مجوز پزشک استفاده می‌شود.

From

Medical Investigation: How Did 494 Children In 1 Pakistani City Get HIV

Benazir Samad, May 21, 2019