پزشکان گیل

ماهنامه جامعه پزشکی گیلان

دو هدیه از استاد محمد بشرا به موزه‌ی نظام پزشکی/ شراب حلال و نسخه‌ی دو زبانه

بدست • 9 ژوئن 2010 • دسته: تاریخ٬ ویژه‌ نوروز 89

برگزاری مجالسی همچون گرامیداشت استاد دکتر سیدحسن تائب، برکاتی دارد که یکی از آن جمله، هم‌نشینی و آشنایی جامعه‌ی پزشکی با اهل فضل و ذوق از رشته‌های دیگر است. این آشنایی خود برکات ثانویه‌ای دارد که باز یکی موضوع این یادداشت است: دو نسخه‌ی ارزشمند قدیمی که استاد محمد بشرا، یکی از سخنرانان مجلس فوق و معلم بنده (مسعود جوزی) به موزه‌ی «بنیاد فرهنگ پزشکی گیلان» اهدا کرده‌‌اند.
جناب بشرا در یادداشتی که ضمیمه کرده‌اند، نوشته‌اند:
چندی پیش که در کارهای پدر مرحومم پی چیزی می‌گشتم، نسخه‌های تقدیمی را یافتم و موضوع موزه‌ی نظامی پزشکی هم که در جلسه‌ی بزرگداشت پزشک عالی‌قدر جناب آقای دکتر تائب پیش آمد، لازم دانستم که آن‌ها را برای قرار دادن در موزه تقدیم کنم که یادگاری باشد از این بنده‌ی شرمنده و شاید بر غنای موزه بیافزاید. دو نسخه یکی خطی و خانوادگی است، در مورد ساختن شرابی حلال و شرعی که گویا در قدیم باور داشتند که تنگ نفس را بهبودی می‌بخشد و خوردنش پیش از ناهار و شام بر اشتها می‌افزاید، در عین‌حال که مستی هم نمی‌آورد.
نسخه‌ی دوم را نتوانستم بخوانم که متعلق به کدام پزشک است. به تعیین جناب آقای سیدحسن تائب خواهند شناخت. البته مهر داروخانه هم دارد. از تاریخ‌اش برمی‌آید که نزدیک به شصت و شش سال و چهار ماه از پیشینه‌اش می‌گذرد. اما نمی‌دانم متعلق به کدام‌یک از اعضای خانواده است، پدر یا مادر مرحومم یا دیگران. اما نباید متعلق به دکتر سقراط باشد، چون ایشان همه‌ی نسخه را به فارسی می‌نوشتند. در حالی که نسخه‌ی تقدیمی، به خط انگلیسی هم دارویی دارد. به‌هر صورت هر چه هست تقدیم حضرت‌عالی و موزه‌ی جلیله‌ی نظام پزشکی است. امیدوارم هر چه بیش‌تر بر بزرگی و پرباری‌اش افزوده شود.

با سپاس از ایشان، اگر خط زیبای دستور تهیه‌ی «شراب حلال» را نمی‌توانید بخوانید، متن آن (با همان رسم‌الخط) به‌شرح زیر است:
بسم ‌الله الرحمن الرحیم
به این دستور عمل کند
پوست گنه‌گنه ۱۲ مثقال
جنطانیا ۱۲ مثقال
خلال نارنج ۱۲ مثقال
پوست پسته ۱۲ مثقال
گرفته در ۶ بطر شراب داخل کرده تا یک هفته گذاشته هر روز چند مرتبه با چوب بید بهم زده آنوقت روزی نصف استکان میل نموده قبل از شام نهار
مجددً توضیح میدهم شش بطر شراب گرفته داخل شیشه کرده پوست گنه‌گنه را کوبیده جنطانیا را هم کوبیده با پوست پسته با خلال داخل کرده در میان شیشهٔ شراب تا یک هفته با چوب بید آن شراب را بهم زده تا در شب آن دواها ممزوج بشود بعد از یک هفته روزی یک نصف استکان قبل از نهار میل نماید شب هم قبل از شام نصف استکان از آن دوا میل نماید

در مورد نسخه‌ی دوم هم که به‌تاریخ ۲۲/۷/۲۶ صادر شده، قلم اول که به‌زبان پارسی است، دارویی گیاهی و ترکیبی است شامل اجزای زیر: مغز فلوس ۱۰ مثقال، ترنجبین ۷ مثقال، بنفشه ۳ مثقال، عناب ۱۲ دانه، روغن بادام شیرین ۱۰ مثقال.
و توضیح اضافی این‌که امضای پزشک و دو قلم داروی لاتین را دکتر تائب نیز نتوانست بشناسد. اگر شما می‌شناسید لطفاً به ما هم اطلاع دهید.

برچسب‌ها: ٬ ٬

۲ دیدگاه »

  1. خوندن شرح احوال پزشکهای پیشکسوت خیلی جالبه. ممنون!
    از بابت طرز تهیه شراب غیر مسکر هم ممنون!

  2. […] «۵۰ سال پیش، درمانگاه شهرداری رشت» و «دو سند تاریخی: شراب حلال و نسخه‌ی دوزبانه». مطالب بیشتر در دسته‌بندی نشده جام جهانی ۲۰۱۰, ووووزلا […]

دیدگاه خود را بیان کنید.