پزشکان گیل

بیماری‌های انگلی گربه
خراش پنجه‌ی گربه: بیماری دیگری که از گربه به انسان منتقل می‌شود، بیماری خراش پنجه‌ی گربه است. به‌طور معمول زیر ناخن گربه یک‌سری میکروب موجود است که در صورت چنگ زدن گربه به فرد و انتقال این میکروب‌ها از زیر ناخن به درون زخم، انسان تا ۳ روز متوالی تب می‌کند و گاهی نیز دچار تهوع و سردرد می‌شود.
Ring worm: عامل این بیماری کرم نیست بلکه یک بیماری قارچی است. این بیماری پوستی می‌تواند به‌وسیله‌ی تماس پوست با موی حیوان آلوده به‌ویژه گربه به انسان منتقل ‌شود. رینگ ‌ورم می‌تواند از حیوانات دیگر نیز به انسان منتقل شود، مانند: سگ، راسو، اسب، خرگوش و خوکچه‌ی هندی. علایم این بیماری ریزش موضعی موست که در بعضی حیوانات غیرقابل رویت و تشخیص است.
آنفلوانزای پرندگان: گربه‌ مستعد بیماری توسط ویروس H5N1 (آنفلوانزای پرندگان) است. گربه‌ها همچنین می‌توانند این ویروس را در میان یکدیگر منتشر کنند. ولی کارشناسان معتقدند که با توجه به آزمایش‌های صورت گرفته، خطری در مورد ابتلای انسان از طریق گربه‌ها وجود ندارد.

تب گزش جوندگان
Lymphocytic choriomeningitis (LCM) یک بیماری ویروسی قابل انتقال از جوندگان به انسان است که با استشمام ذرات معلق در هوا که از ادرار، مدفوع و بزاق آلوده‌ی جوندگان (موش و همستر) منتشر می‌شود، منتقل می‌گردد. LCM می‌تواند علایمی مانند ضعف‌های عضلانی و حتی فلجی ایجاد کند و متاسفانه درمان قاطعی برای آن وجود ندارد.
تب گزش جوندگان یک بیماری باکتریایی است که از گاز گرفتن، پنجه کشیدن یا غذا و آب آلوده به مدفوع جوندگان منتقل می‌شود. این بیماری در انسان علایمی مانند سرماخوردگی ایجاد می‌کند که شامل تب، سردرد و دردهای عضلانی است.

سالمونلوز
سالمونلوز یک بیماری باکتریایی قابل انتقال است که از مدفوع حیوانات به‌ویژه خزندگان و اردک‌ها و جوجه‌های مرغ سرایت می‌کند. اغلب خزندگان در دستگاه گوارش خود دارای سالمونلا هستند و باکتری سالمونلا روی پوست آن‌ها نیز ممکن است دیده شود یا حتی روی قفس و محل زندگی آن‌ها. به‌هرحال سالمونلا جزو باکتری‌های نرمال (فلور طبیعی) خزندگان است. اگر به آن‌ها اجازه‌ی رفت و آمد در منزل بدهید، باعث انتقال و گسترش باکتری به تمام نقاط منزل خواهید شد.

مایکوباکتریوم
مایکوباکتریوم باکتری اصلی قابل انتقال از ماهی و آکواریوم است. رایج‌ترین راه انتقال مایکوباکتریوم به انسان وجود زخم‌‌های باز مانند بریدگی و خراش‌های روی پوست است. برای جلوگیری از انتقال این باکتری هیچ‌گاه دست خود را وارد آکواریوم نکنید و هنگام تمیز کردن آکواریوم از دستکش استفاده کنید.
تب طوطی
Psittacosis یا تب طوطی یک بیماری مشترک بین انسان و پرندگان است. این باکتری در فضولات و ترشحات بینی پرنده دیده می‌شود. انسان می‌تواند با استشمام ذرات خشک شده و معلق در هوا به بیماری مبتلا شود. اگر کسی دارای پرنده‌ی خانگی است و علایمی چون تب، احساس گرما، سرفه‌ی خشک یا سردردهای عضلانی دارد، بهتر است برای بررسی سلامت خود به پزشک مراجعه کند.

ویروس B
Herpes Virus Simiae Intection (B Virus) یکی از عفونت‌های خطرناک مشترک بین انسان و میمون است که از انواع میمون‌ها به انسان منتقل می‌شود. این بیماری کشنده است و انتقال اغلب از محل گازگرفتگی میمون صورت می‌گیرد. این ویروس در محل زندگی میمون‌ها به شکل بومی وجود دارد، پس باید در تماس باید در تماس با میمون‌ها نهایت دقت را به‌کار برد.

تب زرد
تب زرد یا استفراغ سیاه بیماری خطرناک دیگری است که از میمون به انسان منتقل می‌شود و راه انتقال آن از طریق گزش پشه است. این بیماری دوره‌ی کمون ۶-۳ روزه دارد بیماری به‌صورت متغیر و غیرآشکار تا بیماری کشنده اتفاق می‌افتد. موارد خفیف شبیه آنفلوانزا است. در موارد حاد تب شدید همراه با سردرد، تهوع، استفراغ و ضعف وجود دارد تب دو مرحله‌ای است و کلیه و کبد تحت تاثیر قرار می‌گیرند، هموراژی (خونریزی) و زردی ایجاد می‌شود.

تب خونریزی دهنده‌ی کریمه- کنگو
تب خونریزی دهنده‌ی کریمه- کنگو (CCHF) یک بیماری ویروسی خطرناک و واگیردار و گاهی برای انسان کشنده است که با تب و خونریزی همراه است. با وجود این‌که بیماری مخصوص حیواناتی از جمله خرگوش، پرندگان، گاو و گوسفند است اما موارد تک‌گیر و همه‌گیری‌های ناگهانی این بیماری‌ها در انسان نیز اتفاق می‌افتد.

آلرژی
پزشکان معتقدند ۲۰ تا ۲۵ درصد افراد از نظر ژنتیکی در معرض آلرژی قرار دارند. بیش از یک قرن است که پزشکان به درمان ناراحتی‌های آلرژی می‌پردازند، اما علت ریشه‌ای که رو به افزایش است در پرده‌ای از ابهام است.
بزاق و سایر ترشحات بدن جانورانی مانند گربه، خرگوش، موش صحرایی و اسب می‌تواند سبب ایجاد آلرژی در انسان شود. نوعی عامل آلرژی‌زا را در گربه شناخته‌ و نشان داده‌اند که این عامل پروتئینی است که در بزاق جانور موجود است و پس از خشک شدن بزاق چسبیده به موهای گربه به‌صورت ذرات کوچک‌تر از ۵ میکرون در هوا پراکنده می‌شود و در انسان آلرژی ایجاد می‌کند. نتایج مطالعات اخیر نشان می‌دهد کودکانی که با دیدن گربه عطسه می‌کنند، به‌نظر می‌رسد در معرض افزایش احتمال ابتلا به یک نوع آسم یا تب یونجه قرار دارند. بنا بر یک گزارش اخیر در خبرگزاری ایسنا، ۲۰ درصد از کودکان ۱۱ ساله‌ای که علایم آلرژی نسبت به دیدن گربه نشان می‌دادند علایم آسم و ۴۷ درصد آن‌ها علایم تب یونجه را به‌طور میانگین در ۹ سال بعد نشان دادند.

حیوانات در خانه
با توجه به اهمیت بیماری‌های ذکر شده، اطلاع‌رسانی و ارتقای سطح آموزش جامعه در این زمینه اهمیت ویژه‌ای دارد. اغلب کارشناسان و متخصصان دامپزشکی با بیان این مطلب که هر روز بر تعداد افرادی که به نگهداری حیوانات خانگی رو می‌آورند اضافه می‌شود، تاکید می‌کنند در تمام جوامع مهم‌ترین مشکلی که در این زمینه مطرح می‌شود مساله‌ی بیماری‌های مشترک بین حیوان و انسان است.
از لحاظ بهداشتی، جای هیچ حیوانی در منزل مسکونی نیست، چون همه‌ی حیوانات می‌توانند تعدادی بیماری‌ها را به انسان منتقل کنند. نگهداری هر نوع حیوانی در منزل عوارضی دارد که تشخیص برخی این عوارض و بیماری‌ها در افراد مبتلا بسیار دشوار است و تشخیص آن در برخی دیگر امکان‌پذیر نیست. نگه ‌داشتن پرندگان نیز می‌تواند موجب بیماری‌های تنفسی در انسان شود. صاحبان سگ و گربه و به‌خصوص بچه‌های کوچک بیشتر در معرض ابتلا به بیماری هستند. بچه‌های کوچک به‌دلیل این‌که چهار دست و پا راه می‌روند و مرتب دست‌شان را در دهان می‌کنند بیشتر در معرض خطر هستند.
چند توصیه: دست‌های‌تان را بعد از تماس با حیوان خانگی حتماً بشویید و به بچه‌ها اجازه ندهید در مکان‌هایی که به‌وسیله‌ی مدفوع حیوانات خانگی یا سایر حیوان آلوده شده است بازی کنند. هرگز بچه‌های کوچک را با سگ‌ها تنها نگذارید مگر این‌که سن سگ بیش از ۶ ماه باشد. فوراً پس از مدفوع کردن حیوان خانگی، آن محل را ضدعفونی و مدفوع را به‌طور کامل معدوم کنید. حداقل هفته‌ای یک بار محل زندگی حیوانات خانگی را تمیز کنید و سرانجام این‌که دقت کنید تا سگ‌تان در محل‌های عمومی مدفوع نکند.

فهرست منابع در دفتر مجله موجود است.

ماندانا نیکویی
کارشناس علوم دامی

قسمت نخست: حیوانات خانگی و بیماری‌های قابل انتقال به انسان (۱)