پزشکان گیل

متن زیر از طرف دوستان‌مان در معاونت سلامت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی تهران ارسال شده است. با سپاس از این دوستان، امیدواریم که در کنار درمان بیماران، نقشی در ارتقای آگاهی‌ آنان درباره‌ی بیماری آنفلوانزا داشته باشیم و لااقل درصدی از رواج «پنی‌سیلین تراپی» در درمان این بیماری و درخواست آن از سوی بیماران و همراهان‌شان بکاهیم.

ابتدا پرسش‌های زیر را از بیمار بپرسید.
الف – شما چند سال دارید؟
–    سن کمتر از ۵ سال به‌ویژه کمتر از ۲ سال، و سن مساوی و بیشتر از ۶۵ سال بیشتر دچار فرم‌های سخت و عوارض آنفلوانزا می‌شوند.
ب – آیا شما بیماری مزمنی دارید که به‌خاطر آن به‌طور مرتب باید به پزشک مراجعه کنید؟
– اگر پاسخ بله بود، نوع بیماری و داروهایی را که مصرف می‌کند سوال کنید.
ج – محل زندگی شما کجاست؟
–    در خانه نزد خانواده
–    در سرای سالمندان
–    در مسافرت در هتل
–    غیره.
اهم پرسش‌هایی که بیماران ممکن است مطرح کنند به‌همراه پاسخ آن‌ها در زیر آمده است:
پرسش ۱- چگونه بفهمیم که به آنفلوانزا مبتلا شده‌ایم؟
اگر شما یک یا چند علامت زیر را دارید، به آنفلوانزا مبتلا شده‌اید: تب (همه‌ی بیماران تب دارند)، سرفه، درد گلو، گرفتگی یا آبریزش بینی، درد بدن، سردرد، لرز، خستگی و گاهی اسهال، تهوع و استفراغ.
پرسش ۲ – اگر بیمار شدم یا این علایم را داشتم چه باید بکنم؟
شما باید در منزل بمانید. از تماس با مردم به‌ویژه آن‌هایی که در معرض ابتلا به اشکال شدید بیماری هستند پرهیز کنید. متوجه باشید که اغلب افراد فرم خفیف بیماری را می‌گیرند و به مراقبت پزشکی خاصی نیاز ندارند.
پرسش ۳– چه افرادی در معرض ابتلا به اشکال شدید بیماری هستند؟
–    بچه‌های کمتر از ۵ سال به‌ویژه کمتر از ۲ سال
–    افراد ۶۵ سال یا بالاتر
–    خانم‌های حامله
–    افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن قلبی (نارسایی قلب و…)
–    افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن ریوی (آسم و…)
–    دیابتی‌ها
–    بیماران مزمن کبدی، کلیوی، عصبی و عضلانی
–    افراد مبتلا به نقص ایمنی مادرزادی یا اکتسابی (مانند ایدز)
–    افراد بدون زمینه هم ممکن است به‌ندرت فرم‌های شدید بیماری را بگیرند یا به عوارض آن مبتلا شوند.
پرسش ۴- در چه صورت باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر بیمار در معرض ابتلا به اشکال شدید بیماری است، یا علایم حاکی از ابتلا به اشکال شدید بیماری در وی مشاهده می‌شود باید به پزشک مراجعه کند. علایم حاکی از ابتلا به اشکال شدید بیماری عبارت‌اند از:
الف- در کودکان:
–    تنفس تند و سریع (به بیمار یا اطرافیان وی بگویید تعداد تنفس را در مدت یک دقیقه به‌فاصله‌ی ۱۰ دقیقه بشمارند و به شما اطلاع دهند. در صورتی که بیش از ۲۰ عدد در هر دقیقه باشد مراجعه کنند.)
–    تغییر رنگ پوست به‌طرف آبی
–    تحریک‌پذیر شدن
–    عدم فعالیت و بازی روزانه
–    بهبودی علایم سرماخوردگی و بازگشت مجدد تب
–    تب همراه با دانه‌های جلدی (بثورات).
ب- در بزرگسالان:
–    تنگی نفس و اشکال در تنفس
–    درد در قفسه‌ی سینه
–    گیجی و گنگی
–    استفراغ شدید و مداوم.
پرسش ۵- آیا دارو برای این نوع آنفلوانزا وجود دارد؟
–    بله، داروی اختصاصی هست ولی اگر شما به شکل سخت و شدید بیماری مبتلا نشده‌اید، نیازی به دارو ندارید. تنها با استراحت در منزل و مصرف مایعات و غذاهای گرم و ساده بهبودی پیدا می‌کنید و بدن شما در مقابل بیماری مقاوم می‌شود.
پرسش ۶- چه مدتی باید در منزل استراحت کنم؟
–    شما باید تا ۲۴ ساعت بعداز قطع تب (به‌شرطی که تب‌بر مصرف نکرده باشید) و اطمینان از بهبودی کامل در منزل استراحت کنید.
پرسش ۷- اگر در محل کار یا مدرسه احساس کردم که بیمارم چه بکنم؟
–    بهترین اقدام آن است که از محل کار، مدرسه، خرید یا مهمانی به منزل بیایید و استراحت کنید. مصرف مایعات ساده و غذاهای نرم و گرم بهبودی شما را تسریع می‌کند.
پرسش ۸- در مدتی که بیمارم چه باید بکنم؟
–    از دیگران دوری کنید (حداقل دو متر از آنان فاصله بگیرید) تا آن‌ها مریض نشوند.
–    اگر از خانه برای ویزیت پزشک خارج شدید، از ماسک‌های ساده‌ای که در داروخانه به فروش می‌رسند، استفاده کنید.
–    موقع سرفه کردن از دستمال کاغذی برای پوشاندن دهان و بینی استفاده کنید و سپس آن‌ها را در یک کیسه‌ی پلاستیکی قرار دهید.
–    از دست دادن با دیگران پرهیز کنید.
–    دست‌های خود را با آب و صابون یا محلول‌های حاوی الکل شست‌وشو دهید.
–    از آنتی‌بیوتیک‌ها به‌دلیل عدم تاثیر روی ویروس استفاده نکنید.
–    از تب‌بر و مسکن (استامینوفن، بروفن و ناپروکسن) استفاده کنید. از آسپیرین استفاده نکنید.
پرسش ۹- محل استراحت بیمار در منزل در کجا باشد؟
–    بهتر است بیمار در یک اتاق مجزا استراحت کند. سعی کنید در اتاق باز نماند. اگر استراحت در یک اتاق مجزا امکان‌پذیر نیست، افراد سالم باید حداقل دو متر از فرد بیمار فاصله بگیرند.
پرسش ۱۰- آیا بیمار می‌تواند مسافرت کند؟
–    صلاح نیست که به مسافرت برود. بهتر است مسافرت را تا ۲۴ ساعت بعد از قطع تب به تعویق بیاندازد.
پرسش ۱۱- چگونه بقیه‌ی افراد خانواده را محافظت کنیم؟
–    در ابتدا ملاقاتی نباید داشته باشید. بهتر است با تلفن با دوستان و اقوام ارتباط برقرار کنید.
–    خانم‌های حامله نباید از بیماران مراقبت کنند.
–    تمام افراد خانواده شما باید به‌طور مرتب دست‌های خود را با آب و صابون شست‌وشو دهند و قبل از شستن دست آن‌ها را به چشم و دهان خود نزدیک نکنند.
–    در صورت امکان، هوای اتاق بیمار تهویه‌ی مناسبی داشته باشد و هوای آن به‌راحتی تعویض شود.
–    دستمال‌های کاغذی و تمام وسایل یک‌بار مصرف بیمار را باید در کیسه‌ی زباله قرار دهید و بعد از دست زدن به آن‌ها، دست‌ها با آب و صابون شسته شود.
–    سطوح را باید با آب و مواد شست‌وشو دهنده تمیز کرد.
–    وسایل شخصی و ظروف غذای بیمار را می‌توان همراه با وسایل سایر افراد خانواده با آب و شوینده‌های خانگی شست. پس از شست‌و‌شو نیازی به جدا کردن وسایل بیمار از وسایل سایر افراد خانواده نیست.
–    لباس‌ها و ملحفه‌های بیمار را می‌توان مانند لباس‌ها و ملحفه‌های دیگران با آب و صابون شست یا در ماشین لباس‌شویی مشترک قرار داد. تنها بعد از دست زدن به آن‌ها دست‌ها را با آب و صابون بشویید.
پرسش ۱۲- آیا می‌توانم داروها را از داروخانه تهیه کنم؟
–    داروهای ضدویروس در داروخانه‌های شهر موجود نیست ولی به‌مقدار کافی در اختیار بیمارستان‌ها برای موارد بستری و بدحال قرار داده شده است. داروهای مسکن ساده مانند استامینوفن را می‌توانید از داروخانه تهیه کنید.
پرسش ۱۳- چند روز باید در منزل بمانم؟
–    بیمار، در صورت بهبودی کامل، باید حداقل تا یک روز پس از قطع کامل تب (بدون استفاده از داروهای تب‌بر) در منزل باقی بماند.
پرسش ۱۴ – اگر به آنفلوانزا مبتلا شدم و بهبود یابم مجدداً هم مبتلا می‌شوم؟
–    مجدداً به همین نوع ویروس مبتلا نمی‌شوید ولی ویروس آنفلوانزا در سال‌های بعد تغییر پیدا می‌کند و همه مجدداً مستعد ابتلا هستند.

دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی تهران
معاونت سلامت